siamhealth

หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ

โปรตีนในปัสสาวะ: สัญญาณเตือนจากเบาหวาน ความดัน และการติดเชื้อ พร้อมวิธีป้องกัน

ปัสสาวะของคุณเคยเป็นฟองเหมือนฟองสบู่หรือรู้สึกขาบวมโดยไม่ทราบสาเหตุหรือไม่? ภาวะ โปรตีนในปัสสาวะ (proteinuria) อาจเป็นสัญญาณเตือนจากร่างกาย โดยเฉพาะหากคุณมี เบาหวาน, ความดันโลหิตสูง, หรือ การติดเชื้อ บทความนี้ผ่านการทบทวน (review) จากแหล่งทางการแพทย์ที่น่าเชื่อถือ และนำเสนอ (offer) คำแนะนำที่ชัดเจนเกี่ยวกับสาเหตุ อาการ การตรวจ การป้องกัน และการดูแล เพื่อปกป้องสุขภาพไตของคุณ อ่านต่อเพื่อรู้วิธีดูแลตัวเองตั้งแต่วันนี้!

โปรตีนในปัสสาวะคืออะไร?

โปรตีนในปัสสาวะ (proteinuria) คือภาวะที่มีโปรตีน โดยเฉพาะ อัลบูมิน ในปัสสาวะมากกว่าปกติ ไตมีหน่วยกรองที่เรียกว่า โกลเมอรูลัย (glomeruli) ซึ่งกรองของเสียออกจากเลือด แต่เก็บโปรตีนที่จำเป็นไว้ เช่น อัลบูมิน ซึ่งช่วยสร้างกล้ามเนื้อ, กระดูก, ผม, เล็บ และทำให้เลือดแข็งตัว หากโกลเมอรูลัยเสียหายจาก เบาหวาน, ความดันโลหิตสูง, หรือ การติดเชื้อ โปรตีนอาจรั่วออกมาในปัสสาวะ

ในคนปกติ โปรตีนในปัสสาวะมีน้อยมาก (น้อยกว่า150 มก./วัน) และมักตรวจไม่พบด้วยแถบตรวจทั่วไป การตรวจพบโปรตีน โดยเฉพาะอัลบูมิน อาจบ่งชี้ปัญหาไต เช่น โรคไตเรื้อรัง (CKD) หรือกลุ่มอาการเนฟโฟรติก หากไม่ตรวจแต่แรกก็อาจจะกลายเป็นโรคไตเสื่อม และในที่สุดกลายเป็นโรคไตวายเรื้อรัง ดังนั้นการตรวจปัสสาวะเพื่อหา Albumin ในผุ้ป่วยบางโรคเช่น โรคเบาหวาน ความดันดลหิตสูงจึงมีความจำเป็น

ชนิดของโปรตีนที่ขับออกมา ปริมาณ(มก/24ชม)
โปรตีน Protein  
<150
>150
>3500
Albumin  
2-30
30-300
>300

โปรตีนในปัสสาวะหายเองได้หรือไม่

โปรตีนในปัสสาวะแบ่งออกเป็นสามชนิดได้แก่

เบาหวาน ความดัน และการติดเชื้อเกี่ยวข้องกับโปรตีนในปัสสาวะอย่างไร?

สามสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดโปรตีนในปัสสาวะ ได้แก่:

สาเหตุโปรตีนในปัสสาว

ปัจจัยที่มีผลต่อโปรตีนในปัสสาวะ

หากตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะก็ไม่ได้หมายความถึงจะเป็นโรคไตเพราะมีหลายภาวะที่ทำให้ตรวจปัสสาวะแล้วพบโปรตีน ปัจจัยดังกล่าวได้แก่

ดังนั้นเมื่อตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะแล้วจะต้องหาปัจจัยต่างๆเหล่านี้และแก้ไขและตรวจปัสสาวะซ้ำ

สาเหตุอื่น: รวมถึงโรคไตเรื้อรัง, กลุ่มอาการเนฟโฟรติก, โรคแพ้ภูมิตัวเอง (เช่น SLE), หรือปัจจัยชั่วคราว เช่น การออกกำลังกายหนัก, ไข้, หรือการตั้งครรภ์

อาการของโปรตีนในปัสสาวะ

ในระยะแรก โปรตีนในปัสสาวะมักไม่มีอาการชัดเจน โดยเฉพาะในผู้ป่วยเบาหวานหรือความดันโลหิตสูง แต่เมื่อโปรตีนรั่วมาก อาจพบ:

หมายเหตุ: ปัสสาวะเป็นฟองอาจเกิดจากสาเหตุอื่น เช่น ปัสสาวะเร็วเกินไป ควรให้แพทย์ทบทวน (review) ผลการตรวจปัสสาวะเพื่อยืนยัน

กลุ่มเสี่ยงต่อโปรตีนในปัสสาวะ

ผู้ที่มีภาวะต่อไปนี้ควรให้แพทย์ทบทวน (review) และนำเสนอ (offer) การตรวจปัสสาวะเพื่อหาโปรตีน:

การตรวจโปรตีนในปัสสาวะ

แพทย์จะทบทวน (review) ผลการตรวจต่อไปนี้เพื่อวินิจฉัย proteinuria และระบุสาเหตุ เช่น เบาหวาน, ความดัน, หรือการติดเชื้อ:

ระดับ UPCR (mg/g) UPCR (mg/mmol) เทียบ UACR (mg/g)
ปกติหรือสูงเล็กน้อย น้อยกว่า150 น้อยกว่า15 น้อยกว่า30
สูงปานกลาง 150–500 15–50 30–300
สูงมาก มากกว่า500 มากกว่า50 มากกว่า300

การเตรียมตัว: แจ้งแพทย์เกี่ยวกับยาที่ใช้ งดออกกำลังกายหนักก่อนตรวจ และแพทย์จะทบทวน (review) ประวัติเพื่อหาสาเหตุ เช่น เบาหวานหรือการติดเชื้อ

เมื่อแพทย์พบโปรตีนในปัสสาวะ จะทำอะไรต่อ?

หากแพทย์ทบทวน (review) ผลการตรวจปัสสาวะ 2–3 ครั้งและยืนยัน persistent proteinuria (พบโปรตีนทุกครั้ง) จะดำเนินการดังนี้:

การป้องกันโปรตีนในปัสสาวะจากเบาหวาน ความดัน และการติดเชื้อ

เรานำเสนอ (offer) คำแนะนำที่ผ่านการทบทวน (review) จากแนวทาง KDIGO 2024 เพื่อป้องกันโปรตีนในปัสสาวะ โดยเฉพาะในผู้ที่มีเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือเสี่ยงต่อการติดเชื้อ:

เคล็ดลับ: หญิงตั้งครรภ์ที่มีเบาหวานหรือความดันควรตรวจปัสสาวะเป็นประจำเพื่อป้องกันภาวะครรภ์เป็นพิษ ซึ่งอาจทำให้เกิด proteinuria

การดูแลเมื่อพบโปรตีนในปัสสาวะ

หากแพทย์ทบทวน (review) และยืนยันว่าคุณมี proteinuria จากเบาหวาน ความดัน หรือการติดเชื้อ การดูแลที่เหมาะสมจะช่วยชะลอการลุกลามของโรคไตและลดความเสี่ยงโรคหัวใจ:

คำเตือน: อย่าซื้อยากินเอง ควรให้แพทย์ทบทวน (review) อาการและวางแผนการรักษา

ตารางความเสี่ยงโปรตีนในปัสสาวะและไตเสื่อม

ระดับโปรตีนในปัสสาวะ (uACR) และการทำงานของไต (eGFR) ช่วยประเมินความเสี่ยงโรคไตเรื้อรัง:

uACR (mg/g) ความเสี่ยง คำแนะนำ
น้อยกว่า30 ความเสี่ยงต่ำ ตรวจสุขภาพประจำปี ควบคุมเบาหวาน/ความดัน
30–300 ความเสี่ยงปานกลาง (microalbuminuria) เริ่มยา ACEI/ARB ในผู้ป่วยเบาหวาน, ควบคุมความดัน น้อยกว่า130/80 มม.ปรอท
มากกว่า300 ความเสี่ยงสูง (macroalbuminuria) ปรึกษาแพทย์โรคไต, ใช้ยา ACEI/ARB/SGLT2 inhibitors, ติดตาม PCR/ACR

หมายเหตุ: สีในตารางแสดงระดับความเสี่ยงตาม KDIGO 2024: เขียว (ต่ำ), เหลือง (ปานกลาง), แดง (สูง)

ค่าโปรตีนในปัสสาวะนำมาเป็นแนวทางในการรักษาโรค

ค่าโปรตีนในปัสสาวะนำมาเป็นแนวทางในการดูแลผู้ป่วย

ACR (mg/mmol) PCR (mg/mmol) Implication
ACR >3 >15 ค่าเกินปกติจัดเป็นไตเสื่อมระดับ1หรือสอง หากเป็นผู้ป่วยเบาหวานจะพิจารณาให้ยาลดความดันโลหิตกลุ่ม ACEI หรือ ARB
30 50 พิจารณาให้ยา ACE inhibitorหรือ ARB
70 100 ควบคุมระดับความดันโลหิต 130/80 มิลิเมตรปรอท
>250 >300 โปรตีนในปัสสาวะเข้าเกณฑ์ไตรั่ว “nephrotic syndrome

 

ตารางแสดงความสัมพันธ์ของ uACR และภาวะไตเสื่อมกับการดำเนินของโรคไต

  <30 mg/g 30-300mg/g >300 mg/g
ไตเสื่อมระยะ1      
ไตเสื่อมระยะ2      
ไตเสื่อมระยะ3a      
ไตเสื่อมระยะ3b      
ไตเสื่อมระยะ4      
ไตเสื่อมระยะ5      

สีจะแสดงความเสี่ยงของการเกิดโรคไต

เมื่อคุณได้รับการทดสอบ uACR จะมีการตรวจเลือดแบบง่ายๆ ที่เรียกว่าอัตราการกรองไตโดยประมาณ (eGFR) ด้วยเช่นกัน eGFR ของคุณแสดงให้เห็นว่าไตของคุณทำงานได้ดีเพียงใด

สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะACR>3 mg/mmol) จะเป็นข้อบ่งชี้ในการรักษา

สรุป

โปรตีนในปัสสาวะ (proteinuria) เป็นสัญญาณเตือนจาก เบาหวาน, ความดันโลหิตสูง, และ การติดเชื้อ ที่อาจนำไปสู่โรคไตเรื้อรังหรือโรคหัวใจ การตรวจ ACR และ PCR ช่วยจับสัญญาณตั้งแต่เนิ่นๆ เรานำเสนอ (offer) คำแนะนำที่ผ่านการทบทวน (review) เพื่อป้องกันด้วยการควบคุมโรคประจำตัว, ลดเกลือ, และตรวจสุขภาพประจำปี หากพบ proteinuria การรักษาโรคต้นเหตุด้วยยา เช่น ACEI, ARB, หรือ SGLT2 inhibitors และการปรับวิถีชีวิตจะช่วยปกป้องไตของคุณ อย่าปล่อยให้ปัสสาวะเป็นฟองเป็นเรื่องเล็กน้อย—ให้แพทย์ทบทวน (review) และเริ่มดูแลวันนี้!

ทบทวนวันที่: 18 เมษายน 2568
โดย: ทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคไต

เอกสารอ้างอิง

ข้อมูลในบทความนี้ผ่านการทบทวน (review) จากแหล่งที่น่าเชื่อถือ:

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับโปรตีนในปัสสาวะ (FAQ)

โปรตีนในปัสสาวะคืออะไร?

โปรตีนในปัสสาวะ (proteinuria) คือภาวะที่มีโปรตีน โดยเฉพาะอัลบูมิน ในปัสสาวะมากกว่าปกติ อาจเกิดจากเบาหวาน ความดันโลหิตสูง การติดเชื้อ หรือโรคไต

เบาหวานทำให้เกิดโปรตีนในปัสสาวะได้อย่างไร?

เบาหวานทำให้ไตเสียหาย (diabetic nephropathy) ส่งผลให้ตัวกรองไต (glomeruli) ปล่อยโปรตีน เช่น อัลบูมิน ออกมาในปัสสาวะ การตรวจ ACR ช่วยจับสัญญาณตั้งแต่เนิ่นๆ

ความดันโลหิตสูงเกี่ยวข้องกับโปรตีนในปัสสาวะอย่างไร?

ความดันโลหิตสูงทำลายตัวกรองไต ทำให้โปรตีนรั่วออกมา การควบคุมความดัน น้อยกว่า130/80 มม.ปรอท และใช้ยา ACEI/ARB ช่วยลด proteinuria

การติดเชื้อทำให้เกิดโปรตีนในปัสสาวะได้หรือไม่?

ใช่ การติดเชื้อ เช่น ทางเดินปัสสาวะ (UTI) อาจทำให้เกิด transient proteinuria รักษาด้วยยาปฏิชีวนะและตรวจซ้ำเพื่อยืนยันว่าโปรตีนหายไป

วิธีป้องกันและดูแลโปรตีนในปัสสาวะจากเบาหวาน ความดัน และการติดเชื้อ?

ควบคุมเบาหวาน (HbA1c น้อยกว่า7%), ความดันโลหิต (น้อยกว่า130/80 มม.ปรอท), รักษาการติดเชื้อทันที, ใช้ยา ACEI/ARB/SGLT2 inhibitors, ลดเกลือ, และตรวจ ACR ปีละครั้ง

ต่อหน้าที่สองการักษาโปรตีนในปัสสาวะ

การตรวจปัสสาวะ โรคไตเสื่อม โรคเนฟโฟติก โรคไตวาย โรคไตเบาหวาน โปรตีนในปัสสาวะ ความดันโลหิตสูง

อัตรากรองของไต | Creatinin | BUN | การตรวจปัสสาวะ | การตรวจหาโปรตีนในปัสสาวะ | การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด | การตรวจไขมันในเลือด | การตรวจเกลือแร่ | แคลเซี่ยม

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

เพิ่มเพื่อน