การตรวจหารสารบ่งบอกมะเร็ง

การตรวจสุขภาพโดยการเจาะเลือดโดยทั่วไป แพทย์มักจะไม่นิยมส่งตรวจหาสารบ่งบอกมะเร็ง แต่แพทย์จะส่งตรวจในรายที่มีความ่สี่ยงสูง หรือเพื่อติดตามการรักษาสำหรับสารบ่งบอกมะเร็งที่นิยมเจาะได้แก่

สารบ่งบอกมะเร็งตับ AFP [alfafetoprotein]
สารบ่งบอกมะเร็งต่อมลูกหมาก Prostate Specific Antigen (PSA)
สารบ่งบอกมะเร็งลำไส้ใหญ่ CEA [carcinoembryonic antigen]
สารบ่งบอกมะเร็งตับอ่อน CA19-9

สารบ่งบอกมะเร็งตับ

อุบัติการณืของมะเร็งตับในประเทศไทยพบว่า มีอัตรา 40.5 ต่อประชากรชายหนึ่งแสนคน และ 16.3ต่อประชากรหญิงหนึ่งแสนคน ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญคือการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี ปัจจุบันการคัดกรองโรคมะเร็งตับมีอยู่สองวิธี ได้แก่ การตรวจหา AFP [alfafetoprotein] ในเลือด และการตรวจภาพตับด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง การตรวจ AFP [alfafetoprotein]มีข้อจำกัดคือแม้ว่ามะเร็งตับจะเป็นมากแล้วพบว่ามีประมาณร้อยละ10-15ที่ค่าAFP [alfafetoprotein]ปกติ และระดับ AFP [alfafetoprotein]ไม่มีความสัมพันธืกับขนาดของมะเร็ง สำหรับประชาชนทั่วไปไม่แนะนำให้คัดกรองโรคมะเร็งตับด้วยการตรวจทั้งสองวิธี แต่สำหรับประชากรกลุ่มเสี่ยงจากการศึกษาในต่างประเทศพบว่าการตรวจคัดกรองด้วยสองวิธีดังกล่าวจะให้ผลดีต่อการวินิจฉัย

ประชากรกลุ่มเสี่ยงได้แก่

มีประวัติโรคตับแข็ง
โรคตับอักเสบเรื้อรัง
กลุ่มทตรวจพบ HBsAg
กลุ่มที่มีโรคมะเร็งตับในครอบครัว

สารบ่งบอกมะเร็งต่อมลูกหมาก

อุบัติการณ์ของมะเร็งต่อมลูกหมากในประเทศไทยพบได้น้อยประมาณ 3.8ต่อประชากรชายหนึ่งแสนคน และมีอัตราการตายเพียง0.2 ต่อประชากรชายหนึ่งแสนคน การคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากทำได้สาใวิธีคือ การใช้นิ้วตรวจทางทวารหนัก การตรวจ PSA และการตรวจอัลตราซาวนด์ทางทวารหนัก การตรวจด้วยนิ้วพบว่าความน่าเชื่อถือมีข้อจำกัด การตรวจ PSA ก็มีข้อจำกัดคือพบได้ในผู้ป่วยที่ต่อมลูกหมากโต มะเร็งต่อมลูกหมาก หรือโรคอื่นๆของต่อมลูกหมาก เนื่องจากพบอุบัติการมะเร็งต่อมลูกหมากในประเทศอเมริกาสูงจึงมีคำแนะนำให้คัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก และลำไส้ใหญ่ด้วยการตรวจทางทวารหนัก และเจาะเลือดหา PSA ปีละครั้งตั้แต่อายุ 40ปีขึ้นไป สำหรับประเทศไทยราชวิทยาลัยอายุรแพทย์ไม่แนะนำให้คัดกรอง ถ้าผู้ป่วยต้องการตรวจควรให้ข้อมูลถึงผลดีผลเสีย

สารบ่งบอกมะเร็งลำไส้ใหญ่

มะเร็งลำไส้ใหญ่พบได้เป็นอันดับสามปํจจุบันแนะนำให้คัดกรองโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่โดยการตรวจทวารด้วยนิ้วมือ การตรวจหาเลือดในอุจาระ และการส่องกล้อง ควรเริ่มตรวจเมื่ออายุ 40ปีขึ้นไป ไม่แนะนำให้คัดกรองด้วยการตรวจหา CEA ทั้งบุคคลทั่วไปและกลุ่มเสี่ยงเนื่องจากให้ผลลวงสูง

สารบ่งบอกมะเร็งตับอ่อน CA19-9

สำหรับประชาชนทั่วไปไม่แนะนำให้คัดกรองโรคมะเร็งตับอ่อนด้วยการตรวจ ultrasound หรือการตรวจ CA19-9

โดยที่ไม่มีอาการ Tumor marker