 |
|---|
หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน
โรคไขมันในเลือดสูง Hyperlipidemia
ไขมันในเลือดสูงมีได้กี่รูปแบบ | สาเหตุไขมันในเลือดสูง | การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูง | อาการของไขมันในเลือดสูง | การรักษาไขมันในเลือดสูง | การป้องกันไขมันในเลือดสูง
ไขมันในเลือดสูงหมายถึงร่างกายเรามีไขมันในกระแสเลือดสูง ไขมันที่สูงอาจจะเป็น cholesterol หรือ Triglyceride ก็ได้ ไขมันสูงจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โรคอัมพาต หลอดเลือดแดงแข็ง (atherosclerosis) และทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด (cardiovas- cular diseases) ตามมา ที่พบบ่อยคือ โรคหลอดเลือดหัวใจ (coronary heart disease) โรคหลอดเลือดสมอง (cerebrovascular disease) และโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย (peripheral arterial disease)
เนื่องจากไขมันสูงจะตกตะกอนที่ผิวของผนังหลอดเลือดที่เรียกว่าคราบไขมันหรือ Plaque ซึ่งจะทำให้หลอดเลือดตีบ หรือคราบอาจจะหลุดลอยไปอุดหลอดเลือดทำให้เกิดโรค โดยทั่วไปจะหมายถึงการที่มีไขมันเลว (LDL) ไขมันโคเลสเตอรอล total cholesterolไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์triglyceride สูงและมีไขมันดีหรือ HDL ต่ำ การที่มีไขมันเลวในเลือดสูงโดยเฉพาะไขมันเลวจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด การรักษาไขมันในเลือดสูงในแต่ละคนค่าเป้าหมายจะไม่เท่ากันขึ้นกับความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดมากหรือน้อย
ไขมันในเลือดสูงมีได้กี่รูปแบบ
1. ระดับโคเลสเตอรอลรวม (total cholesterol, TC) สูงในเลือด
2. ระดับ low density lipoprotein-cholesterol (LDL-C) สูงในเลือด
3. ระดับ high density lipoprotein cholesterol (HDL-C) ต่ำในเลือด
4. ระดับไตรกลีเซอไรด์ (triglyceride, TG) สูงในเลือด
5. ระดับไขมันผิดปกติแบบใดแบบหนึ่งร่วมกัน 2 อย่างขึ้นไป
ผู้ที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงในเลือดเพียงอย่างเดียวมีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเช่นกัน แต่ผู้ที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงในเลือดควบคู่กับระดับ HDL-C ต่ำในเลือด มีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเพิ่มขึ้น เนื่องจากภาวะนี้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในคุณลักษณะของ LDL ที่เป็น small dense LDL
สาเหตุไขมันในเลือดสูง
สาเหตุเกิดจากกการรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัว และไขมันทรานส์สูงตัวอย่างอาหารเช่น
มีโรคบางโรคที่ทำให้ไขมันในเลือดผิดปกติเช่น
ยาบางชนิดก็ทำให้ไขมันในเลือดผิดปกติเช่น
โรคทางพันธุกรรมเช่น Familial hypercholesterolemia
การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูง
การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูงจะวินิจฉัยจากการเจาะเลือดตรวจไขมัน การศึกษาทางวิทยาการระบาดพบว่าผู้ที่มีความเสี่ยงน้อยต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจนั้น ควรมีระดับไขมันในเลือดดังนี้คือ
นอกจากนี้ควรมีอัตราส่วน TC/ HDL-C <4.5 และ LDL-C/HDL-C < 3.0
ตารางแสดงถึงเกณฑ์ที่ใช้ตัดสินภาวะระดับไขมันผิดปกติในเลือด และความรุนแรงของความผิดปกติ
| การแปรผลการตรวจไขมันในเลือด | |||
|---|---|---|---|
| ชนิดของไขมัน | mg/dL | mmol/L | การแปรผล |
| Total cholesterol | <200 | <5.2 | ค่าที่ต้องการ |
| 200–239 | 5.2–6.2 | สูงเล็กน้อย | |
| >240 | >6.2 | สูง | |
| LDL cholesterol | <100 | <2.6 | ดีมาก |
| 100–129 | 2.6–3.3 | ดี | |
| 130–159 | 3.4–4.1 | สูงเล็กน้อย | |
| 160–189 | 4.1–4.9 | สูง | |
| >190 | >4.9 | สูงมาก | |
| HDL cholesterol | <40 | <1.0 | ต่ำ มีความเสี่ยงในการเกิดโรค |
| 41-59 | 1.0–1.5 | พอใช้ | |
| >60 | >1.55 | ดี | |
| Triglyceride | 150 | ปกติ | |
| 151-199 | สูงเล็กน้อย | ||
| 200-499 | สูง | ||
| >500 | สูงมาก | ||
ผู้ใหญ่ที่ค่าไขมันปกติควรจะตรวจซ้ำทุก 5 ปี หากไขมันในเลือดสูงควรตรวจซ้ำอีก 2-6 เดือน
ค่าปกติของไขมันคอเลสเตอรอลอยู่ระหว่าง 140 and 200 mg/d ทางการแพทย์จะให้ความสนใจเป็นพิเศษกับไขมัน Total Cholesterol และ LDL Cholesterol และไขมัน HDL Cholesterol เนื่องจากภาวะทั้งสองสามารถควบคุมโดยการใช้ยาและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม แต่การเกิดหลอดเลือดแข็งจะเกิดเร็วหากมีภาวะไขมันผิดปกติดังนี้
อาการของไขมันในเลือดสูง
ไขมันในเลือดสูงจะไม่มีอาการ ผู้ป่วยอาจจะมาโรงพยาบาลเนื่องจากอาการโรคแทรกซ้อนของไขมันในเลือดสูง การที่จะทราบว่าไขมันในเลือดสูงรู้ได้จากการเจาะเลือดตรวจ
การรักษาไขมันในเลือดสูง
การรักษาไขมันในเลือดสูงประกอบไปด้วย การปรับพฤติกรรม และ การใช้ยารักษาไขมันในเลือด
การปรับพฤติกรรม
การรับประทานอาหารเพื่อลดไขมัน
การออกกำลังกาย
การออกกำลังกายจะทำให้ลดน้ำหนัก ลดไขมันเลวในเลือด เพิ่มไขมันดี โดยการออกกำลังกายวันละ 40 นาทีสัปดาห์ละ3 วันเป้าหมายออกกำลังกายสัปดาห์ละ 150 นาทีวิธีการออกกำลังกายเช่น
หยุดสูบบุหรี่
การสูบบุหรี่จะลดไขมันดี และเพิ่มไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์ และเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
ยาลดไขมัน
การรักษาไขมันในเลือดสูงจะต้องพิจารณาจากโรคที่เป็น โรคที่เป็นร่วม ปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด และระดับไขมันในเลือด หากไขมันในเลือดสูงไม่มาก และความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ และหลอดเลือดต่ำการรักษาก็อาจจะเริ่มต้นจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หากไขมันในเลือดสูงมาก และหรือมีโรคหรือมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ และหลอดเลือดมากก็จะต้องรีบให้ยารักษาไขมัน
การป้องกันไขมันในเลือดสูง
สาเหตุของไขมันในเลือดสูงส่วนหนึ่งเกิดจากพันธุกรรมซึ่งไม่สามารถแก้ไขได้ แต่อีกสาเหตุหนึ่งเกิดจากพฤติกรรม ซึ่งหากมีการปรับพฤติกรรมก็สามารถป้องกันการเกิดไขมันในเลือดสูงได้ การป้องกันไขมันในเลือดสูง
การลดไขมันโดย Phytosterol
Phytosterol พบมากในน้ำมันพืช ถั่ว ผัก และผลไม้ มีสูตรโครงสร้างเหมือน cholesterol แต่ไม่ทำให้เส้นเลือดตีบ ช่วยลดการดูดซึม cholesterol Phytosterol.
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
triglyceride ในเลือดสูง cholesterol ในเลือดสูง
