อะตอร์วาสแตตินและโรคตับ: ทำความเข้าใจความเสี่ยงและประโยชน์

การบำบัดด้วยอะตอร์วาสแตตินมักทำให้ระดับอะมิโนทรานสเฟอเรสในซีรั่มสูงขึ้นเล็กน้อย ไม่มีอาการ และมักเป็นชั่วคราวในผู้ป่วย 1% ถึง 3% แต่ระดับสูงกว่า 3 เท่าของค่าปกติในผู้ป่วยน้อยกว่า 1% จากการวิเคราะห์สรุปการศึกษาขนาดใหญ่ที่มีการติดตามผลล่วงหน้า พบว่าระดับ ALT สูงขึ้นกว่า 3 เท่าของค่าปกติสูงสุด (ULN) ในผู้ป่วย 0.7% ที่ได้รับอะตอร์วาสแตติน เทียบกับ 0.3% ในกลุ่มที่ได้รับยาหลอก ระดับดังกล่าวพบได้บ่อยกว่าในกลุ่มที่ได้รับอะตอร์วาสแตตินในปริมาณที่สูงขึ้น โดยอยู่ที่ 2.3% เมื่อรับประทาน 80 มก. ต่อวัน ระดับส่วนใหญ่มักลดลงเองและไม่จำเป็นต้องปรับขนาดยา

อาการดรคตับที่เกิดจากยา อะตอร์วาสแตติน

ความเสียหายของตับหรือที่เรียกว่าความเป็นพิษต่อตับ อาจเกิดขึ้นได้เมื่อรับประทานอะตอร์วาสแตติน โปรดติดต่อผู้ให้บริการดูแลสุขภาพของคุณทันทีหากคุณมีอาการของความเสียหายของตับดังต่อไปนี้

อาการคลื่นไส้หรืออาเจียน
อาการปวดท้องหรือปวดท้อง
ไข้
อาการอ่อนแรงหรือเหนื่อยล้าผิดปกติ
อาการคัน
อาการเบื่ออาหาร
อึสีอ่อน
ปัสสาวะมีสีเข้ม
ผิวหนังหรือตาขาวของคุณเปลี่ยนเป็นสีเหลือง (เรียกอีกอย่างว่าโรคดีซ่าน )

อะตอร์วาสแตตินยังเกี่ยวข้องกับอาการบาดเจ็บของตับที่เห็นได้ชัดทางคลินิก แต่พบได้น้อย โดยเกิดขึ้นในผู้ป่วยที่รับการรักษาประมาณ 1:3000 ถึง 1:5000 ราย อาการทางคลินิกของพิษต่อตับจากอะตอร์วาสแตตินนั้นแตกต่างกันมาก ตั้งแต่ตับอักเสบจากภาวะคั่งน้ำดีธรรมดา ไปจนถึงรูปแบบผสม และการบาดเจ็บที่เซลล์ตับโดยตรง

หลังรับประทานยา อะตอร์วาสแตติน นานแค่ไหนจึงจะเกิดอาการ

ระยะแฝงของอาการบาดเจ็บนั้นยังแตกต่างกันอย่างมาก โดยเริ่มตั้งแต่ 1 เดือนไปจนถึงหลายปี อย่างไรก็ตาม กรณีส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นภายใน 6 เดือนหลังจากเริ่มใช้อะตอร์วาสแตติน หรือหลายเดือนหลังจากเพิ่มขนาดยา อาการที่พบบ่อยที่สุดคือ

ตับอักเสบจากภาวะคั่งน้ำดี cholestasis ซึ่งมักมีความรุนแรงเล็กน้อยถึงปานกลาง และหายได้เองในระหว่างการรักษา
อาการพิษต่อตับHepatitis จากอะตอร์วาสแตตินยังสามารถเกิดขึ้นกับรูปแบบอาการบาดเจ็บที่เซลล์ตับอย่างชัดเจน โดยมีระดับอะมิโนทรานสเฟอเรสในซีรั่มสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และระดับฟอสฟาเตสอัลคาไลน์เพิ่มขึ้นเล็กน้อยหรือไม่มีเลย ผื่น ไข้ และภาวะอีโอซิโนฟิเลียพบได้ไม่บ่อยนัก
แต่ในผู้ป่วยตับอย่างน้อยหนึ่งในสามรายมีลักษณะของภูมิคุ้มกันตนเอง ซึ่งมีลักษณะเด่นคือระดับอิมมูโนโกลบูลินสูง ตรวจพบ ANA เป็นบวก และผลการตรวจชิ้นเนื้อตับพบว่าเป็นโรคตับอักเสบจากภูมิคุ้มกันตนเอง โดยปกติแล้วโรคตับอักเสบจากภูมิคุ้มกันตนเองเหล่านี้จะหายได้เมื่อหยุดใช้ยาอะตอร์วาสแตติน แม้ว่าอาจต้องใช้คอร์ติโคสเตียรอยด์ในการรักษาก็ตาม อย่างไรก็ตาม ที่น่าสนใจคือโรคตับอักเสบจากภูมิคุ้มกันตนเองบางกรณีที่เกิดจากการใช้ยาอะตอร์วาสแตตินจะไม่หายได้เมื่อหยุดใช้ยา แต่สามารถหายได้เองและต้องใช้การบำบัดด้วยยากดภูมิคุ้มกันในระยะยาว ยังไม่ชัดเจนว่าโรคตับอักเสบจากภูมิคุ้มกันตนเองเรื้อรังที่เกิดจากการใช้ยาสแตติน หรือเกิดจากการใช้ยาสแตตินในผู้ป่วยที่ไวต่อยาหรือไม่ ความเป็นไปได้อีกประการหนึ่งคือความสัมพันธ์ดังกล่าวเกิดขึ้นโดยบังเอิญ และบ่งชี้ถึงการเริ่มต้นของโรคตับอักเสบจากภูมิคุ้มกันตนเองในผู้ที่รับประทานสแตตินโดยบังเอิญ

การป้องกันตับอักเสบจากยา atorvastatin

คำแนะนำในการป้องกันตับอักเสบจากยา atorvastatin

แนะนำให้ตรวจคัดกรองความผิดปกติของการทดสอบตับก่อนเริ่มการบำบัดและทำการทดสอบซ้ำตามข้อบ่งชี้ทางคลินิก ระดับ ALT ที่สูงขึ้นเล็กน้อยที่เกี่ยวข้องกับการบำบัดด้วยอะตอร์วาสแตตินมักจะลดลงได้เองและไม่จำเป็นต้องปรับขนาดยา
ควรหยุดใช้อะตอร์วาสแตตินหากระดับ ALT สูงขึ้นเกิน 10 เท่าของค่าปกติ หรือยังคงสูงขึ้นเกิน 5 เท่า
หรือมีอาการของการบาดเจ็บที่ตับ

อาการบาดเจ็บที่ตับที่เห็นได้ชัดทางคลินิกที่เกิดจากอะตอร์วาสแตตินมักจะลดลงได้เอง และจะหายเป็นปกติภายใน 1 ถึง 4 เดือน
มีรายงานกรณีหลายกรณีของโรคตับอักเสบเรื้อรังจากภูมิคุ้มกันทำลายตนเองหลังจากการบำบัดด้วยอะตอร์วาสแตติน ซึ่งต้องใช้การบำบัดด้วยภูมิคุ้มกันในระยะยาวแม้จะหยุดใช้อะตอร์วาสแตตินแล้วก็ตาม ซึ่งบ่งชี้ว่ายากระตุ้นให้เกิดความเสี่ยงต่อโรคตับอักเสบจากภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง ในกรณีอื่นๆ โรคตับจะหายในที่สุดเมื่อหยุดใช้อะตอร์วาสแตติน
นอกจากนี้ การเกิดภาวะตับวายเฉียบพลันที่เกิดขึ้นได้น้อยครั้งมักเกิดจากอะตอร์วาสแตติน แต่ในกรณีเหล่านี้ บทบาทของอะตอร์วาสแตตินในการทำให้เกิดการบาดเจ็บที่ตับนั้นไม่ชัดเจนเสมอไป

เมื่อพิจารณาจากการใช้อะตอร์วาสแตตินในวงกว้าง การบาดเจ็บที่ตับที่เห็นได้ชัดทางคลินิกและรุนแรงนั้นเกิดขึ้นได้น้อยมาก มีรายงานว่าการบาดเจ็บซ้ำด้วยการทดลองให้ยาซ้ำและควรหลีกเลี่ยง การเปลี่ยนการรักษาเป็นสแตตินชนิดอื่นหลังจากได้รับบาดเจ็บจากอะตอร์วาสแตตินนั้นดูเหมือนจะปลอดภัย แต่มีรายงานกรณีดังกล่าวเพียงเล็กน้อย และควรดำเนินการพร้อมกับการติดตามอย่างใกล้ชิดว่าจะเกิดขึ้นซ้ำหรือไม่ ในกรณีของการบาดเจ็บคล้ายโรคตับอักเสบจากภูมิคุ้มกัน มีการใช้คอร์ติโคสเตียรอยด์ แต่ยังไม่มีประสิทธิผลที่ชัดเจน หากใช้คอร์ติโคสเตียรอยด์ ควรให้ยาและระยะเวลาในการรักษาให้น้อยที่สุด และควรติดตามผลอย่างระมัดระวังหลังจากหยุดใช้