การตรวจทางเลือดผู้ป่วยเอสแอลอี SLE

การตรวจทั่วไป

การตรวจนับเม็ดเลือด (complete blood count) อาจพบมีจำนวนของเม็ดเลือดต่ำลง เกล็ดเลือดต่ำ หรือโลหิตจาง
การตรวจปัสสาวะ พบปริมาณโปรตีนในปัสสาวะสูงกว่าปกติ มีเซลล์เม็ดเลือด หรือมีแคสของเม็ดเลือด
ตรวจการทำงานของไต หากค่าสูงกว่าปกติก็แสดงว่ามีไตเสื่อม
ตรวจปัสสาวะเพื่อตรวจหาเม็ดเลือดในปัสสาวะ ทั้งเม็ดเลือดขาว และเม็ดเลือดแดง รวมทั้งโปรตีนในปัสสาวะ
การตรวจภาพถ่ายทางรังสีของปอด อาจมีน้ำในเยื่อหุ้มปอด เยื่อหุ้มหัวใจ
Erythrocyte sedimentation rate (ESR) สูงในระยะที่โรคกำลังกำเริบ เนื่องจาก ESR จะเป็นตัวบ่งชี้การอักเสบในร่างกายชนิดหนึ่ง อาจมีระดับที่สูงขึ้นขณะมีการกำเริบของโรค แต่มีความเฉพาะเจาะจงในโรคSLEต่ำ เนื่องจากค่า ESR อาจสูงได้ในภาวะอื่น ๆ เช่น ภาวะโลหิตจาง ภาวะติดเชื้อ หรือภาวะอักเสบจากสาเหตุอื่น ๆ
C-reactive protein (CRP) ถึงแม้จะเป็นตัวบ่งชี้การอักเสบในร่างกายเช่นกันแต่พบว่ามักไม่สูงขึ้นในโรคลุปัส ยกเว้นผู้ป่วยโรคSLEที่มีอาการข้ออักเสบหรือเยื่อหุ้มปอดอักเสบอาจมีค่า CRP ที่สูงได้
ตรวจ ANA
ตรวจ Antiphospholipid antibodies (lupus anticoagulant [LA], IgG and IgM anticardiolipin [aCL] antibodies; and IgG and IgM anti-beta2-glycoprotein [GP] I)
ตรวจหาระดับ C3 และ C4 หรือ CH50 complement levels
ตรวจหาค่า Urine protein-to-creatinine ratio
การตรวจหาค่า Creatine kinase (CK) หากค่านี้ขึ้นแสดงว่ามีการอักเสบของกล้ามเนื้อ ภาวะนี้ไม่ไค่อยพบในผู้ป่วยโรค SLE
การถ่ายภาพรังสีข้อที่บวมหรืออักเสบ
การตรวจไตด้วยตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อดูขนาดไต และการอุดกั้นของไต
การถ่ายภาพรังสีทรวงอก เพื่อตรวจหาว่ามีน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด ตรวจหัวใจว่าโตหรือไม่
ตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
การตรวจด้วย Computed tomography (CT) หรือMagnetic resonance imaging (MRI) หากมีปัญหาในสมอง
การตรวจชิ้นเนื้อ เช่นไต ผิวหนัง

การตรวจทางน้ำเหลือง (serological test)

Antinuclear antibody (ANA)

สามารถพบได้บ่อยในโรคแพ้ภูมิตนเองในโรคทางรูมาติก เช่น โรคSLE โรคหนังแข็ง โรคกล้ามเนื้ออักเสบ กลุ่มอาการตาแห้งปากแห้ง ฯลฯ ในโรค SLE จะตรวจพบ ANA ให้ผลบวกร้อยละ 95-99
อย่างไรก็ตามการตรวจ ANA ให้ผลบวกแต่เพียงอย่างเดียวไม่สามารถใช้วินิจฉัยโรคSLEได้ ANA ให้ผลเป็นเพียง 1 ข้อใน 11 ข้อบ่งชี้การวินิจฉัยโรค นอกจากโรคทางรูมาติกแล้ว ANA สามารถให้ผลบวกในคนปกติ โดยเฉพาะคนปกติที่เป็นญาติผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ตนเอง คนสูงอายุ และในโรคอื่น ๆ ซึ่งไม่ใช่โรคทางรูมาติก ดังนั้น การส่งตรวจ ANA เป็นการตรวจคัดกรอง โดยควรพิจารณาส่งตรวจเมื่อผู้ป่วยมีอาการจากประวัติ อาการแสดงจากการตรวจร่างกาย และผลการตรวจห้องปฏิบัติการอื่น ๆ ที่ทำให้สงสัยโรคSLE

การตรวจ ANA ในปัจจุบันนิยมใช้การตรวจด้วยวิธี indirect immunoflouorescence (IFM)
การแปลผลการตรวจ ANA ที่ให้ผลบวกนั้นควรพิจารณารูปแบบการติดสี flouorescence ที่นิวเคลียสของเซลล์ ซึ่งจะมีรูปแบบต่าง ๆ ได้ 5 แบบ ได้แก่ homogenous, speckle, peripheral, nucleolar และ anticentromere ซึ่งแต่ละรูปแบบจะมีความสัมพันธ์ต่อโรคแตกต่างกัน และสัมพันธ์กับแอนติบอดีที่มีความเฉพาะเจาะจงที่แตกต่างกัน ในโรคSLEมักจะพบเป็นรูปแบบ homogenous, speckle และ peripheral นอกจากนี้ควรพิจารณาผลร่วมกับ ระดับ ANA (ANA titer) ดังที่กล่าวแล้วว่าการตรวจ ANA สามารถให้ผลบวกได้ในคนที่ไม่เป็นโรคSLE โดยการศึกษาในคนปกติอายุ 20 ถึง 60 ปีด้วย IFM โดย HEp-2 cells พบ ANA titer 1:40 ได้ร้อยละ 31.7, 1:80 ได้ร้อยละ 13.3, 1:160 ได้ร้อยละ 5 และ 1:320 ได้ร้อยละ 3.3 ดังนั้นในทางปฏิบัติจะถือค่า ANA titer > 1:60 เป็นค่า ANA titer ที่ให้ผลบวกที่มีนัยสำคัญทางคลินิก เมื่อ ANA ให้ผลบวกจะต้องตรวจหา

Anti-dsDNA และ anti-Sm antibodies ซึ่งเป็นการตรวจพบเฉพาะโรค SLE, แต่ anti-Sm antibodies จะไม่ไวเท่าที่ควร Anti-dsDNA และ anti-Sm antibodies พบในผู้ป่วยโรค SLE ร้อยละ 70 และ 30 ตามลำดับ
Anti-Ro/SSA และ anti-La/SSB antibodies พบเพียงร้อยละ 30 และ 20 ตามลำดับ
Anti-U1 RNPพบได้ร้อยละ 25ของผู้ป่วย SLE

หากผล ANA test ให้ผลลบ แต่อาการเหมือนโรค SLE ก็สามารถส่งตรวจเพิ่มเพื่อยืนยันการวินิจฉัย

แอนติบอดีเฉพาะเจาะจงต่าง ๆ

เช่น anti-ds DNA, anti-Sm, anti-cardiolipin แอนติบอดี และ lupus anti-coagulant ในผู้ป่วยที่ให้ผลบวกจะช่วยในการประกอบการวินิจฉัยโรคSLE
ผู้ป่วยโรคSLEจะตรวจพบ anti-ds DNA แอนติบอดีให้ผลบวกในเวลาใดเวลาหนึ่งของโรคได้ประมาณร้อยละ 70 พบว่าเมื่อตรวจพบ anti-ds DNA ให้ผลบวกในปริมาณที่สูงมักสัมพันธ์กับการกำเริบของโรค โดยเฉพาะการเกิดภาวะไตอักเสบแบบ PLN มีโอกาสเกิดโรคSLEที่มีความรุนแรงและการตรวจซ้ำในระยะต่อมาของโรคจะช่วยในการพยากรณ์การกำเริบของโรค
การตรวจพบ anti-cardiolipin แอนติบอดี และ lupus anti-coagulant ให้ผลบวกในผู้ป่วยโรคลุปัสพบได้ประมาณร้อยละ 50 ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้ที่สัมพันธ์ต่อภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด และการแท้งบุตร พบผู้ป่วยที่มีผลบวกต่อการตรวจ anti-cardiolipin แอนติบอดี และ lupus anti-coagulant ทั้งหมดเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดได้ประมาณร้อยละ 50 และมีประวัติการแท้งลูกซ้ำ ๆ ได้ร้อยละ 15

การตรวจหาระดับคอมพลีเมนท์ C3, C4 และ CH50

อาจพบมีระดับคอมพลีเมนท์ลดลงในผู้ป่วยโรคSLE ที่มีอาการของโรคกำเริบโดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีภาวะไตอักเสบSLE ข้อควรสังเกตในการตรวจหาระดับคอมพลีเมนท์ในผู้ป่วยโรคSLEอย่างหนึ่งคือผู้ป่วยโรคSLEบางรายจะมีภาวะ C4 ตั้งแต่กำเนิดอยู่แล้วจึงอาจไม่สามารถใช้ C4 ในการติดตามการกำเริบของโรคได้ ดังนั้นหากพบว่าตลอดการติดตามของผู้ป่วยที่ไม่เคยมีระดับ C4 อยู่ในเกณฑ์ปกติเลย อาจใช้ C3 และ CH50 ในการติดตามการกำเริบของโรคแทน