เชื้อไข้หวัดใหญ

เชื้อที่เป็นสาเหตุได้แก่

• Family Orthomyxoviridae
• Genus: Influenza
  • ตัวเชื้อมีขนาด 80-120 nm
  • ลักษณะเป็น filament
• Types: A, B, and C
  • การจำแนกชนิดของเชื้ออาศัย antigen ซึ่งอยู่ที่เปลือก(virus envelope) และแกนกลาง (nucleoprotein )
  • Influenza A virus ทำให้เกิดโรคในคน สัตว์ปีก หมู ม้า สัตว์ทะเล แต่สัตว์ป่าจะเป็นพาหะของโรค
  • Influenza B virus เกิดโรคเฉพาะในคน
  • Influenza C virus ทำให้เกิดโรคในคนและม้า แต่เป็นอย่างไม่หนัก
  • การระบาดของไข้หวัดนกส่วนใหญ่เกิดเชื้อชนิด Type A

• ที่เปลือกของเชื้อยังมี antigen อีกสองชนิดคือ Hemagglutinin(H )และ neuraminidase(N)
  • Type A จะมี H antigen อยู่ 15 ชนิดคือ H1-H15,ส่วน N antigen มีอยู่ 9 ชนิดคือ N1-N9 เชื้อชนิด H5,H7 จะเป็นเชื้อที่ทำให้เกิดการระบาดอย่างรุนแรง
  • Influenza B virus จะเกิดโรคเฉพาะในคน เชื้อนี้จะทำให้เกิดการระบาดเป็นครั้งๆ แต่ไม่ทำให้เกิดการระบาดไปทั่วโลกเหมือน type A
  • Influenza C virus ไม่มีการแบ่ง antigen ทำให้เกิดโรคอย่างเบาในคน ไม่มีการระบาด
• Type: Influenza A
  • ไวรัสชนิดนี้จะเป็นสาเหตุของการระบาดในคน
  • การระบาดของไข้หวัดนกทั่วโลกเกิดจากเชื้อตัวนี้
  จะมี H antigen อยู่ 15 ชนิดคือ H1-H15 ส่วน N antigen มีอยู่ 9 ชนิดคือ N1-N9
  • เมื่อเร็วๆนี้เชื้อที่เป็นสาเหตุได้แก่ H5, H7, and H9
  • influenza Aจะพบในนกโดยที่นกจะไม่เป็นโรค
  • influenza A ชนิด H5 and H7 จะทำให้เกิดการระบาดในสัตว์เลี้ยง
  • นอกจากนั้น influenza A ยังทำให้เกิดโรคในม้า หมู ปลาวาฬ แมวน้ำ แมว เสือ

การเรียกชื่อไวรัส

การเรียกชื่อไวรัสไข้หวัดใหญ่อาศัยหลักเกณฑ์ดังนี้

1. Type ให้ใช้้ A,B, กรณีที่เป็น Type A จะแยกเป็น 2 ชนิดคือ H,N antigen และแต่ละชนิดยังแยกเป็นย่อย
2. แหล่งกำเนิดโรค
3. ลำดับพันธ์ที่แยกเชื้อได้
4. ปี ค.ศ ที่แยกเชื้อได้
5. สำหรับ influenza A ให้บอกชนิดย่อยของ H และ N แอนติเจน
6. ตัวอย่าง Influenza virus A/Hong kong/1/68/[H3N2]

ไข้หวัดใหญ่คนและไข้หวัดใหญ่นกต่างกันอย่างไร

คนจะติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ได้ทั้ง Influenza A,B,C สำหรับType A เชื้อที่เป็นสาเหตุได้แก่ H1N1, H1N2, และ H3N2

สำหรับไข้หวัดนกจะเป็นเฉพาะ Type A สายพันธุ์ที่มักจะทำให้เกิดโรคในนกได้แก่ H5 และ H7 แต่ความทนทานต่อเชื้อไข้หวัดของนกแต่ละชนิดไม่เหมือนกัน นกน้ำ เป็ดป่า นกป่าจะไม่เกิดโรค สัตว์เหล่านี้จะเป็นพาหะและจะนำเชื้อไปสู่สัตว์เลี้ยงทำให้สัตว์เลี้ยงเกิดโรค และเชื้อนั้นอาจจะติดมายังคน

การระบาดของเชื้อโรค

เชื้อที่เป็นสาเหตุของการระบาดได้แก่ Influenza A virus ซึ่งมีวิธีการระบาดได้สองวิธีคือ

• highly pathogenic avian influenza (HPAI) คือการระบาดชนิดรุนแรงซึ่งทำให้เกิดอัตราการตายสูงเกิดจากเชื้อ H5,H7
• low-pathogenic avian influenza (LPAI) เป็นการระบาดอย่างไม่รุนแรง แต่อาจจะกลายพันธุ์เป็นเชื้อที่ระบาดรุนแรงก็ได้
• การระบาดเชื่อว่าเกิดจากนกน้ำ หรือนกที่อพยพจากแหล่งอื่นที่เป็นภาหะของโรคนำเชื้อโรคมาที่ฟาร์ม

การเปลี่ยนแปลงทางพันธุ์กรรมของไวรัส

ไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A จะมีการกลายพันธุ์อยู่เสมอ และทำให้เกิดการระบาดของไข้หวัดใหญ่เป็นระยะๆ การเปลี่ยนแปลงทางพันธุ์กรรมของเชื้อไวรัสไข้หวัดนกมีสองวิธีได้แก่

• antigenic drift เป็นการเปลี่ยนแปลงบางส่วนของไวรัสทำให้เกิดไวรัสพันธุ์ใหม่ที่ร่างกายไม่เคยเจอจึงไม่มีภูมิต่อเชื้อโรคนี้ ตัวอย่างการเกิดการกลายพันธุ์ทำให้ในแต่ละปีต้องคิดวัคซีนเพื่อป้องกันการระบาดของเชื้อโรคไข้หวัดใหญ่
• antigenic shift คือการที่เชื้อไวรัสไขหวัดมีการเปลี่ยนแปลงทางพันธุ์กรรม เมื่อเชื้อนั้นไปติดเชื้อสัตว์ ทำมีการเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างของเชื้อไวรัสอย่างทันที ทำให้เกิดไวรัสสายพันธุ์ใหม่ที่คนไม่รู้จักและไม่เคยมีภูมิต่อเชื้อโรค เมื่อเชื้อระบาดเข้าสู่คน คนไม่มีภูมิต่อเชื้อโรคจึงเกิดการระบาดไปทั่วโลก ดังเคยเกิดมาเมื่อปี 1918ที่ประเทศสเปน การเกิด antigenic shift มักจะเกิดกับสัตว์เลี้ยงใกล้ตัว เช่น แมว หมู

เชื้อไข้หวัดนก

เชื้อไข้หวัดใหญ่ที่ติดในนกเรียกว่า avian influenza viruses ซึ่งเป็นเชื้อชนิด infuenza type A เท่านั้น สายพันธ์ที่ทำให้เกิดการติดเชื้อในนกได้แก่สายพันธ์ H5, H7, และ H9 ลักษณะของการติดเชื้อไข้หวัดนก

Influenza A H5

• มี9สายพันธ์ได้แก่H5N1, H5N2, H5N3, … H5N9
• เป็นได้ทั้งชนิดที่มีความรุนแรงมากและน้อย( highly pathogenic or low pathogenic )
• มีหลักฐานว่าเกิดการติดเชื้อในคน และทำให้เสียชีวิต

Influenza A H7

• มี9สายพันธ์ได้แก่ H7N1, H7N2, H7N3, … H7N9
• เป็นได้ทั้งชนิดที่มีความรุนแรงมากและน้อย( highly pathogenic or low pathogenic )
• ไม่ค่อยพบว่าติดต่อสู่คน นอกจากจะพบในคนงานในฟามร์ ทำให้เกิดเยื่อบุตาอักเสบ

Influenza A H9

• มี9สายพันธ์ได้แก่ H7N1, H7N2, H7N3, … H7N9
• เป็นเฉพาะที่มีความรุนแรงน้อย
• มีรายงานว่าคนติดเชื้อนี้ 3 คน

กลับหน้าเดิม

 

• โรคติดเชื้อ
• โรคติดเชื้อไวรัส
• โรคติดเชื้อแบคทีเรีย
• โรคติดเชื้อรา
• การติดเชื้อพยาธิ์
• โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
• โรคติดเชื้อตามระบบ
• การสวมหน้ากาก
• การสวมหน้ากาก n95
• ทดสอบความพอดี
• การล้างมือ
• ไข้หวัดนก
• ไข้หวัดนกในไก่
• การป้องกัน
• ความปลอดภัยสำหรับคนเลี้ยงไก่
• ข่าวจากองค์การอนามัยโลก
• การเตรียมตัวรับการระบาด
• การระบาด
• การป้องกัน
• เชื้อไข้หวัดใหญ
• การเตรียมตัวป้องกันการระบาดทั่วโลก
• การป้องกันไข้หวัด