การระบาดของโรคไข้หวัดนก

การระบาดของไข้หวัดนกไปสู่คนในแต่ละครั้งก่อให้เกิดการสูญเสียชีวิตคน และเศรษฐกิจอย่างมากมาย ในรอบหนึ่งร้อยปีที่ผ่านมามีการระบาดของไข้หวัดนกทั่วโลกหลายครั้ง

Spanish Flu ปี คศ.1918 ได้เกิดการระบาดของไข้หวัดนกชนิด [A (H1N1)] ซึ่งทำให้เกิดความเสียหายอย่างมากมายประมาณว่าเกิดการติดเชื้อร้อยละ20-40ของประชากรโลกและมีผู้เสียชีวิต20 ล้านคน เฉพาะในประเทศอเมริกามีผู้เสียชีวิตไป 500000 คน คนที่เป็นโรคจะมีอายุ 20-50 ปี
Asian Flu ในปี คศ.1957-58 เดือนกุมภาพันธ์ได้มีการระบาดของไข้หวัดนกชนิด [A (H2N2)] ที่ทางตะวันออกไกล การระบาดครั้งนี้มีความรุนแรงน้อยกว่าครั้งแรกเนื่องจากมีความรู้เพิ่มขึ้น และสามารถผลิตวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ในเดือนสิงหาคมปีเดียวกัน และหยุดระบาดเดือนธันวาคม แต่มีการระบาดเล็กน้อยอีกในเดือนมกราคมและกุมภาพันธ์ในปี 1958
Hong Kong Flu ปี 1968-69เป็นการระบาดของเชื้อชนิด [A (H3N2)]เริ่มต้นระบาดที่ฮ่องกง และลามเข้าอเมริกาทำให้ผู้ที่มีอายุมากกว่า 65 ปีเสียชีวิตเป็นจำนวนมากประมาณว่ามีผู้เสียชีวิต 700000 คน การระบาดในครั้งที่ 2 และ 3 เชื่อว่าเกิดจากเชื้อไวรัสกลายพันธุ์โดยมีการรวมgene อื่นเข้ารวมกับ gene ของมัน แต่ความเสียหายไม่รุนแรงมากนักเนื่องจากเชื้อตัวนี้มีลักษณะคล้าย Asian Flu ประชากรมีภูมิคุ้มกันบางส่วนหลงเหลืออยู่ และมีการดูแลรวมทั้งยาปฏิชีวนะที่ดี
Swine Flu Scare ปี คศ.1976 ได้มีการค้นพบเชื้อไวรัสชนิดใหม่ที่เมือง Fort Dix ผู้เชี่ยวชาญเกรงว่าจะเกิดการระบาดใหญ่และเกิดความเสียหายเหมือน Spanish Flu แต่เชื้อก็ไม่ได้ระบาดออกนอกเมือง
Russian Flu Scare ปี คศ.1977 ได้มีการระบาดของเชื้อ influenza A/H1N1 เกิดการกระจายไปทั่วโลกเป็นมากในคนอายุน้อยกว่า 23 ปีเนื่องจากผู้ที่มีอายุมากกว่า 23 ปีมักจะมีภูมิต่อเชื้อไวรัสAsian Flu

ตั้งแต่ปี 1997 มาได้มีการระบาดของไข้หวัดนกที่มีการพิสูจน์เป็นที่แน่ชัดหลายครั้ง

ปี 1992เกิดการระบาดของเชื้อไข้หวัดนกชนิด Avian influenza A H9N2 ที่ประเทศจีนและฮ่องกงมีการรายงานผู้ป่วยเด็ก 2 คนที่เป็นไข้หวัดนก ทั้งสองคนหายเป็นปกติ เชื่อว่าเกิดจากสัตว์เลี้ยง แต่ยังไม่สามารถแยกว่าเกิดจากคนไปสู่คน
ปี1997 มีการระบาดของไข้หวัดนก ชนิดAvian influenza A (H5N1)ในคนและสัตว์เลี้ยงซึ่งเป็นครั้งแรกที่มีการระบาดของไข้หวัดนกจากสัตว์สู่คน คนติดเชื้อนี้จากไก่ แทนที่จะติดจากหมูเหมือนอดีต ยังไม่มีรายงานว่าคนติดจากคน การระบากครั้งนี้มีผู้ติดเชื้อ 18 คน เสียชีวิต 6 คน ทางการได้กำจัดสัตว์เลี้ยง 1.5 ล้านตัว
ปี1998 องค์การอาหารและยาของอเมริกาได้ประกาศใช้ Relenzaและ Tamiflu เป็นยารักษาการติดเชื้อไวรัส
ปี 2001 องค์การอนามัยโลกได้วางแนวทางการวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการเพื่อให้วินิจฉัยได้เร็วขึ้น
ปี 2002 มีการระบาดของไข้หวัดนกชนิด H7N2 มีคนที่มีหลักฐานว่าเกิดการติดเชื้อ 1 คนโดยการตรวจพบภูมิต่อเชื้อชนิดนี้
ปี 2003 มีการระบาดของไข้หวัดนก H5N1 ในประเทศจีนและฮ่องกง เดือนกุมภาพันธ์ปี 2003 ได้มีการระบาดไข้หวัดนกสายพันธ์H5N1 ที่ฮ่องกง และมีรายงานเป็นครั้งแรกว่าคนติดเชื้อไข้หวัดนกโดยการติดต่อจากสัตว์ไปสู่คน และมีผู้เสียชีวิต 1 คน และติดเชื้อ 1 คน มีการติดเชื้อของคนในครอบครัว 2 คนที่เดินทางไปเที่ยวประเทศจีน
28 กพ ปี2003ได้มีการระบาดที่ประเทศฮอลแลนด์เป็นเชื้อสายพันธ์ H7N7มีนกตายไป 28 ล้านตัว และมีคนติดเชื้อไขหวัดนก 83 คนเสียชีวิต 1 คนผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นคนทำงานในฟาร์ม ผู้ป่วย 78 คนมีอาการตาแดง 5 คนมีอาการตาแดงร่วมกับมีอาการไข้ ไอ ปวดกล้ามเนื้อ 2 รายมีอาการไข้หวัดใหญ่ 4 รายมีอาการไม่จำเพาะ
ปี2003 มีการระบาดในฮ่องกงชนิด H9N2 มีเด็กป่วย 1 รายเด็กหายเป็นปกติ
ปี2003 มีการระบาดที่อเมริกาเป็นเชื้อชนิด H7N2
ธค 2003 ประเทศเกาหลีมีการระบาดของเชื้อไข้หวัดนก H5N1ในไก่
มค 2004 มีการระบาดเป็นครั้งแรกของเชื้อไข้หวัดนก H5N1ในประเทศญี่ปุ่น
กพ ปี2004 องค์การอาหารและเกษตรสหประชาชาติแนะนำว่าลำพังการกำจัดไก่ไม่ควบคุมการระบาดของโรคไข้หวัดนก จำเป็นต้องใช้วัคซีน
มีค ปี 2004 มีการระบาดของเชื้อชนิด H5N1 ในประเทศไทยและเวียดนาม และระบาดต่อเนื่องจนปัจจุบัน ตั้งแต่เดือนสิงหาคมมีการระบาดของไข้หวัดนกในไทยและมีการติดเชื้อหลายคนจนถึงปัจจุบัน มีคนติดเชื้อ 34 คน เสียชีวิต 23 คน สถานการณ์ปัจจุบัน(ตค)
ปี 2004 มีการระบาดชนิดH7N3 ในแคนาดาส่วนใหญ่เป็นตาอักเสบ
มิย 2004 มีการทดสอบเชื้อไข้หวัดนก H5N1 ที่ได้จากเป็ดพบว่ามีความอันตรายต่อมนุษย์มากกว่าอดีต
กค 2004 มีการระบาดของไข้หวัดนกในประเทศไทย เวียดนาม กำพูชา อินโดนีเซีย
สค 2004 เชื้อ H5N1ได้คร่าชีวิตชาวเวียดนามไป3 คน ประเทศจีนได้รายงานว่าหมูมีการติดเชื้อไข้หวัดนกสายพันธ์ H5N1 ทำให้คนกลัวว่าจะมีการกลายพันธ์ของเชื้อไข้หวัดนก
พย 2004 องค์การอนามัยโลกได้เตือนว่าอาจจะมีการระบาดของไข้หวัดนกไปทั่วโลก ให้ทุกประเทศเตรียมความพร้อม และกระตุ้นให้รีบมีการผลิตวัคซีน
ธค 2004 มีรายงานผู้ป่วยเวียดนามเสียชีวิต 1 คนจากเชื้อไข้หวัดนก
มค 2005 จีนได้พัฒนาการตรวจหาไข้หวัดนกภายในไม่ถึงชั่วโมง
กพ 2005 พบผู้ป่วยไข้หวัดนกรายแรกในประเทศกัมพูชา มีรายงานว่าอาจจะมีการติดต่อของไข้หวัดนกจากคนสู่คนในเวียดนาม องค์การอนามัยโลกได้นำเชื้อ H5N1ไปทำวัคซีน
มีค 2005 มีรายงานผู้ป่วยไข้หวัดนกของเวียดนาม 15 คน กัมพูชา 1 คน เชื้อไๆข้หวัดนกได้ระบาดไป 10 ประเทศ
เมษา 2005 เวียดนามรายงานผู้ป่วยไข้หวัดนกที่ยืนยันโดยห้องปฏิบัติการ 60 ราย เสียชีวิต 35 ไทย 17 เสียชีวิต 12 ราย กัมพูชา เสียชีวิต 2 ราย
พค 2005 มีข่าวลือว่ามีผู้เสียชีวิตไข้หวัดนกในจีน มีหมูในอินโดนีเซียติดเชื้อไข้หวัดนก
19 พค 2005 องค์การอนามัยโลกได้รายงานจำนวนผู้ติดเชื้อไข้หวัดนกทั้งหมด 97 รายเสียชีวิต 53 ราย
มิย 2005 มีรายผู้ป่วยไข้หวัดนกในอินโดนีเซีย
กค 2005 มีการประชุมที่มาเลเซียต้องใช้เงินจำนวนหนึ่งเพื่อหยุดการระบาดของไข้หวัดนก ผู้ป่วยไข้หวัดนกในอินโดนีเซียสองรายเสียชีวิต
สค 2005 มีการติดเชื้อไข้หวัดนก 3 รายในเวียดนาม เสียชีวิต 1 ราย มีรายงานใน Lancet ว่าการใช้ยา Relenza ให้ผลดีพอๆกับการให้ tamiful และยังไม่มีการดื้อยา tamiful มีการดื้อยาร้อยละ 18
องค์การอนามัยโลกแนะนำให้มีการสำรองยาสำหรับการใช้ 5 วันจำนวนร้อยละ 30 ของคน มีการระบาดของเชื้อเข้าประเทศรัสเซีย คาซัสสถาน ทิเบต
กย 2005 พบผู้ป่วยไข้หวัดนก 3 รายในอินโดนีเซีย

บทเรียนจากการระบาดของไข้หวัดใหญ่

การเรียนรู้จากอดีตจะทำให้เราเตรียมตัวได้อย่างถูกต้อง

การระบาดแต่ละครั้งไม่สามารถที่จะคาดเดาว่าจะเกิดเมื่อใด
การระบาดจะเป็นไปอย่างรวดเร็ว
อัตราการเสียชีวิตมักจะเกิดในช่วงอายุวัยรุ่นเนื่องจากไม่มีภูมิ
การระบาดจะมาเป็นระลอก ระลอกหลังจะมีความรุนแรงกว่าระลอกแรก
การระบาดมักจะเริ่มต้นจากประเทศในเอเซียเนื่องจากความหนาแน่ของประชากร และการเลี้ยงไก่หรือเป็ด
การควบคุมการระบาดทำได้เพียงแค่ชะลอการระบาดของระบาดทั่วโลก
เนื่องจากการผลิตวัคซีนทำได้ไม่ทันเวลาและปริมารไม่เพียงพอจึงไมมีผลต่อการระบาด
ประเทศที่มีการผลิตวัคซีนจะได้รับวัคซีนก่อนประเทศอื่น

ทำไมต้องให้ความสนใจเชื้อไข้หวัดนก H5N1

เชื้อไข้หวัดนกที่ทำให้เกิดปัญหากับสุขภาพของคนได้แก่ H5N1,H7N7 แต่ที่ให้ความสนใจเชื้อ H5N1 เนื่องจาก

เชื้อนี้สามารถติดต่อจากไก่สู่คน
เชื้อนี้มีความรุนแรงมาก ไก่เป็นแล้วเสียชีวิตหมด ส่วนคนก็มีอัตราการเสียชีวิตสูง
การแพร่กระจายเป็นไปอย่างรวดเร็ว ขณะนี้เชื้อได้แพร่ไปเกือบทั่วโลกแล้ว
เชื้อนี้มีการกลายพันธ์ได้ง่าย

การติดต่อของไข้หวัดนกไปสู่คน

เชื้อไข้หวัดใหญ่พบได้ในสัตว์เกือบทุกชนิด นกเป็นสัตว์ที่สามารถเป็นไข้หวัดใหญ่ได้ทุสายพันธุ์ และบางสายพันธ์ก็เกิดการระบาดในคนเช่น H3N2, H2N2, H1N1, and H1N2. H1N1 and H3N2 เชื้อไข้หวัดนกสามารถติดต่อข้ามสายพันธุ์จากนกไปสู่คนได้หลายครั้งดังบทความข้างต้น การติดต่อสู่คนมีด้วยกัน 3 วิธีคือ

ติดต่อโดยตรงจากนกป่าปล่อยเชื้อสู่สิ่งแวดล้อมทางอุจาระ น้ำลาย
ติดต่อโดยไปติดเชื้อสัตว์อื่นก่อนเมื่อนกหรือไก่ได้เชื้อไข้หวัดนกจากหนองน้ำหรือทำให้ไก่เกิดการติดเชื้อ และแพร่กระจายเชื้ อ เมื่อคนสัมผัสกับอุจาระ หรือสารคัดหลั่งก็ทำให้คนติดเชื้อไข้หวัดนก
คนติดเชื้อจากสิ่งแวดล้อม เชื้อที่ปนเปื้อนบนเปือกไข่ กระบะใส่ไข้ พื้น แม้กระทั่งในตลาดสดที่ขายไก่มีชีวิต หากมีการติดเชื้อไข้หวัดนกในไก่ก็จะทำให้เกิดการแพร่พันธ์อย่างรวดเร็ว

เมื่อคนหรือหมูได้รับเชื้อไข้หวัดนกโดยที่เชื้อนั้นยังไม่มีการกลายพันธุ์ก็ไม่มีการแพร่เชื้อจากคนหนึ่งไปอีกคนหนึ่ง แต่หากคนหรือสัตว์นั้นมีการติดเชื้อไข้หวัดใหญ่และไข้หวัดนกพร้อมกัน และเกิดการกลายพันธุ์ชนิดที่เรียกได้ว่าเกิดสายพันธุ์ใหม่ซึ่งอาจจะทำให้เกิดการติดเชื้อจากคนหนึ่งไปสู่อีกคนหนึ่ง ซึ่งองค์การอนามัยโลกคาดการณ์ว่าอาจจะเกิดขึ้นมาและทำให้คนเสียชีวิตเป็นล้านๆคน

กลับหน้าเดิม