 |
|---|
หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน
โรคหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพอง (Aortic Aneurysm)
หลอดเลือดแดงใหญ่ (Aorta) เป็นท่อนำเลือดแดง จากหัวใจไปหล่อเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ทั่วร่างกาย โดยเริ่มต้นจากบริเวณขั้วหัวใจ ขึ้นไปยังยอดอกแล้วทอดโค้งไปด้านหลัง เคียงข้างกระดูกสันหลังในช่องอก ผ่านกระบังลมเข้าไปยังช่องท้อง ก่อนจะแยกเป็น เป็นแขนงหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงขา 2 ข้าง และอวัยวะในอุ้งเชิงกราน
ความสำคัญของหลอดเลือดแดงใหญ่ คือ เปรียบเสมือนท่อประปาหลัก ที่ให้แขนงหล่อเลี้ยงอวัยวะสำคัญต่างๆ เช่น หัวใจ สมอง ประสาทไขสันหลัง แขน ขา และอวัยวะในช่องท้อง ได้แก่ ตับ ไต สำไส้ เป็นต้น ดังนั้นหากมีพยาธิสภาพหรือความผิดปกติเกิด ขึ้นกับหลอดเลือดแดงใหญ่ย่อมส่งผลกระทบต่ออวัยวะส่วนต่างๆ ได้ หรือ หากหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพองปริแตกจะทำให้เสีย ชีวิตได้
หลอดเลือดโป่งพองคืออะไร?
หลอดเลือดโป่งพองเกิดจากผนังของหลอดเลือดเลือดแดงใหญ่โป่งพองเหมือนบอลลูนตัว
หลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดสามารถผ่าหรือแตกออกได้:
อาการและอาการแสดงของโรคหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพอง (Aortic Aneurysm)
ผู้ป่วยหลายรายอาจไม่มีอาการใดๆ นำมาก่อน เพียงแต่ตรวจพบโดยบังเอิญจากการถ่ายภาพเอ๊กซเรย์ทรวงอก หรือ คลำก้อนเต้น ได้ในช่องท้อง ผู้ป่วยที่มีหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพองในช่องอก อาจมีอาการจากการกดเบียดของหลอดเลือดต่ออวัยวะข้าง เคียง เช่น กดหลอดลมทำให้หายใจลำบาก กดเบียดหลอดอาหารทำให้กลืนลำบาก กดเบียดเส้นประสาทที่เลี้ยงกล่องเสียง ทำให้เสียงแหบ เป็นต้น ถ้ามีอาการแน่นอก ปวดหลัง หน้ามืดหมดสติ หรือไอเป็นเลือด อาจบ่งชี้ว่ามีการปริแตกของหลอดเลือด แดงใหญ่
ผู้ป่วยที่มีหลอดเลือดแดงใหญ่ในช่องท้องโป่งพอง อาจคลำพบก้อนเต้นได้ในช่องท้อง หรือมีอาการปวดท้อง ปวดหลัง หากพบมีอาการดังกล่าว ควรไปพบแพทย์ ซึ่งแพทย์จะให้การวินิจฉัยได้จากการสอบถามประวัติอาการ ตรวจร่างกายร่วมกับการตรวจค้นเพิ่มเติม เช่น การถ่ายภาพเอกซเรย์ทรวงอก หรือช่องท้อง, การตรวจด้วยเครื่องอัลตราซาวน์ (Ultrasound) การถ่ายภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan )
หากหลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดที่แตกไม่สามารถวินิจฉัยได้อย่างถูกต้องและรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพทันเวลา ก็อาจทำให้เลือดออกภายในที่คุกคามถึงชีวิตได้ ซึ่งนำไปสู่โอกาสในการเสียชีวิตอย่างกะทันหันเพิ่มขึ้น ดังนั้นการแจ้งสัญญาณเตือนและอาการของหลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง
5 สัญญาณเตือนและอาการที่อาจสงสัยว่าเป็นหลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดแดงใหญ่ ได้แก่
1) เจ็บหน้าอกหรือเจ็บหน้าอก เวียนศีรษะหรือหน้ามืด ปวดหลัง ไอเป็นเลือด (ไอเป็นเลือด) และหมดสติเนื่องจากการแตกร้าว
2) ปวดท้องกะทันหันหรือรุนแรง การขยายตัวเป็นจังหวะหรือมวลในช่องท้องอันเนื่องมาจากการโป่งของผนังหลอดเลือดแดงใหญ่บริเวณช่องท้อง
3) หายใจลำบาก เช่น เกิดจากการโป่งของผนังหลอดเลือดแดงใหญ่ในช่องอกกดทับของหลอดลม
4) กลืนลำบาก (กลืนลำบาก) เนื่องจากการขยายตัวของผนังหลอดเลือดแดงใหญ่ทรวงอกดทับของหลอดอาหารจากภายนอก
5) เสียงแหบจากการกดทับของเส้นประสาทกล่องเสียงที่เกิดซ้ำซึ่งส่งไปเลี้ยงกล้ามเนื้อภายในกล่องเสียงทั้งหมด
ที่สำคัญกว่านั้น ความรุนแรงของโรคขึ้นอยู่กับขนาดของโป่งพองและอัตราการเติบโต หลอดเลือดโป่งพองในช่องท้องบางครั้งเติบโตช้าโดยไม่มีอาการที่สังเกตได้ ดังนั้นผู้ป่วยบางรายอาจไม่มีอาการทางคลินิก กรณีเป็นหลอดเลือดโป่งพองของเอออร์ตาที่ไม่มีอาการ สามารถตรวจสิ่งผิดปกติได้อย่างแม่นยำโดยการตรวจด้วยภาพรังสี เช่น เอกซเรย์หน้าอก อัลตราซาวนด์เอออร์ตาช่องท้อง และซีทีสแกน (การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์) ร่วมกับการตรวจช่องท้องและการคลำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคหัวใจ . หากละเลยหลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดและไม่ได้รับการรักษา ภาวะแทรกซ้อนมักเป็นอันตรายถึงชีวิต อย่ารอจนสายเกินไป หากมีอาการและอาการแสดงดังกล่าวข้างต้น ต้องไปพบแพทย์ทันที
หลอดเลือดโป่งพองมีกี่ประเภท?
1หลอดเลือดโป่งพองของทรวงอก
หลอดเลือดโป่งพองของทรวงอกเกิดขึ้นในหน้าอก ผู้ชายและผู้หญิงมีแนวโน้มที่จะเป็นโป่งพองของหลอดเลือดบริเวณทรวงอกเท่ากัน ซึ่งมักพบได้บ่อยเมื่ออายุมากขึ้น4
หลอดเลือดโป่งพองของทรวงอกมักเกิดจาก ความดันโลหิตสูง หรือการได้บาดเจ็บอย่างกะทันหัน บางครั้งผู้ที่มีความผิดปกติของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่สืบทอดมา เช่น กลุ่มอาการ Marfan และกลุ่มอาการ Ehlers-Danlos จะได้รับหลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดบริเวณทรวงอก
อาการและอาการแสดงของหลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดบริเวณทรวงอกอาจรวมถึงอาการต่อไปนี้:
2หลอดเลือดแดงใหญ่ในช่องท้อง
หลอดเลือดโป่งพองในช่องท้องเกิดขึ้นใต้หน้าอก หลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดในช่องท้องเกิดขึ้นบ่อยกว่าโป่งพองของหลอดเลือดในทรวงอก
หลอดเลือดโป่งพองในช่องท้องพบได้บ่อยในผู้ชายและในคนอายุ 65 ปีขึ้นไป หลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือดในช่องท้องพบได้บ่อยในคนผิวขาวมากกว่าคนผิวดำ
หลอดเลือดโป่งพองในช่องท้องมักเกิดจากหลอดเลือด (หลอดเลือดแดงแข็ง) แต่การติดเชื้อหรือการบาดเจ็บก็สามารถทำให้เกิดได้เช่นกัน
หลอดเลือดโป่งพองในช่องท้องมักไม่มีอาการใดๆ หากบุคคลมีอาการ อาจรวมถึงอาการต่อไปนี้: การ
3หลอดเลือดอื่นๆ โป่งพอง
อาจเกิดขึ้นในส่วนอื่นๆ ของร่างกาย หลอดเลือดโป่งพองแตกในสมองอาจทำให้เกิด โรคหลอดเลือดสมองได้ โป่งพองส่วนปลาย—ที่พบในหลอดเลือดแดงอื่นที่ไม่ใช่เอออร์ตา—สามารถเกิดขึ้นที่คอ ในขาหนีบ หรือหลังเข่า หลอดเลือดโป่งพองเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะแตกหรือผ่าน้อยกว่าโป่งพองของหลอดเลือด แต่อาจทำให้เกิดลิ่มเลือดได้ ลิ่มเลือดเหล่านี้สามารถแตกออกและป้องกันการไหลเวียนของเลือดผ่านหลอดเลือดแดง
ปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพอง (Aortic Aneurysm)
โรคและพฤติกรรมที่ไม่ดีต่อสุขภาพที่ทำลายหัวใจและหลอดเลือดของคุณยังเพิ่มความเสี่ยงต่อหลอดเลือดโป่งพอง สูบบุหรี่ เป็นพฤติกรรมที่สำคัญที่สุดที่เกี่ยวข้องกับหลอดเลือดโป่งพอง
ปัจจัยอื่นๆ ได้แก่
ความผิดปกติของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่สืบทอดมาบางอย่าง เช่น กลุ่มอาการ Marfan (ซึ่งจะมีความผิดปกติหลาย ระบบคือ มีรูปร่างสูงผอม แขนขาและ นิ้วยาว เพดานปากสูง สายตาผิดปกติ มีโรคลิ้นหัวใจรั่วร่วม) มักมีอาการของโรคหลอด เลือดตั้งแต่อายุวัยหนุ่มสาวและกลุ่มอาการ Ehlers-Danlos อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อหลอดเลือดโป่งพองของหลอดเลือด ครอบครัวของคุณอาจมีประวัติหลอดเลือดโป่งพองที่สามารถเพิ่มความเสี่ยงของคุณได้
แนวทางการรักษาโรคหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพอง (Aortic Aneurysm)
เนื่องจากถ้ามีการแตกของหลอดเลือดแดงใหญ่ จะทำให้มีโอกาสเสียชีวิตสูงถึงร้อยละ 50 ถึง 90% ความเสี่ยงต่อหลอดเลือด แดงใหญ่แตกมีความสัมพันธ์กับขนาดของหลอดเลือดแดงใหญ่ ยิ่งมีหลอดเลือดขนาดโตยิ่งมีโอกาสแตกง่าย ภาวะความดัน โลหิตสูงจะเสริมให้มีโอกาสแตกมากขึ้น ดังนั้น แนวทางการรักษา จึงนับเริ่มตั้งแต่การควบคุมความดันโลหิต การงดสูบบุหรี่ การหลีกเลี่ยงการเบ่งถ่าย รวมจนถึงการผ่าตัด รักษา
การพิจารณารักษาโดยการผ่าตัด ขึ้นกับอาการของผู้ป่วย ขนาดหลอดเลือดแดงใหญ่ที่โตจนเสี่ยงต่อการปริแตก หรือ หลอด เลือดแดงใหญ่ที่โตเร็วผิดปกติ ถ้าตรวจพบหลอดเลือดแดงโป่งพองในขนาดที่ไม่โตมาก แพทย์จะแนะนำให้ตรวจติดตามเฝ้า ระวังเป็นระยะ
การรักษาด้วยวิธีผ่าตัด
การผ่าตัดโรคหลอดเลือดแดงใหญ่ เป็นการผ่าตัดใหญ่ที่ต้องอาศัยทีมบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญ และ สถานที่ที่มีอุปกรณ์การ ผ่าตัดพร้อมเพรียงรวมทั้งมีความพร้อมในการให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด
การผ่าตัดใหญ่แบบเปิด (open surgery)
ถือเป็นการผ่าตัดที่เป็นมาตรฐาน โดยผ่าตัดผ่านทางช่องทรวงอก หรือช่องท้อง ขึ้นกับตำแหน่งพยาธิสภาพของหลอดเลือด แล้วใส่หลอดเลือดเทียมทดแทน
การผ่าตัดด้วยวิธีการสอดใส่หลอดเลือดเทียมชนิดหุ้มด้วยขดลวด (Stent Graft)
ผ่านทางหลอดเลือดแดงที่ขาหนีบเพื่อ สอดหลอดเลือดเทียมเข้าไปใส่แทนที่หลอดเลือดแดงใหญ่ที่โป่งพองในช่องอกหรือช่องท้อง เป็นทางเลือกใหม่ ที่เริ่มใช้ในภาย หลังเหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงต่อการผ่าตัดใหญ่ ซึ่งการผ่าตัดวิธีหลังนี้จะมีแผลผ่าตัดขนาดเล็ก ลดอัตราการเสี่ยง และ การให้เลือด ผลในระยะสั้นและระยะกลางยังมีประสิทธิภาพดี แต่ต้องติดตามผลระยะยาวต่อไป
การผ่าตัดแต่ละวิธีจะขึ้นกับตำแหน่งพยาธิสภาพของโรค สภาพความแข็งแรงของผู้ป่วย ซึ่งแพทย์จะพิจารณาและประเมินเพื่อให้ ผู้ป่วยได้ทราบและร่วมในการวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไป
ภาวะแทรกซ้อนของการผ่าตัด
เนื่องจากการผ่าตัดโรคหลอดเลือดแดงใหญ่เป็นการผ่าตัดใหญ่และส่วนใหญ่ผู้ป่วยสูงอายุ จึงอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้ในระบบ ต่างๆได้ เช่น ระบบหัวใจ ปอด สมอง ไต ซึ่งบางครั้งอาจรุนแรงถึงชีวิต
การประเมินสภาพร่างกายของผู้ป่วยและความรุนแรงของโรคก่อนการผ่าตัดรวมทั้งการให้ข้อมูลกับผู้ป่วยนับเป็นสิ่งสำคัญอย่าง มาก เพื่อช่วยให้การวางแผนการรักษาเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด
