ยาแก้แพ้ Chlorpheniramine

Chlorpheniramine: ยาต้านฮีสตามีนสำหรับบรรเทาอาการแพ้

บทนำ

ยาแก้แพ้ Chlorpheniramine เป็นยาต้านฮีสตามิน antihistamine ซึ่งเป็นสารเคมีที่หลั่งออกมาหลังจากเกิดภูมิแพ้ ฮีสตามินนี้จะทำให้เกิดอาการจาม คัน น้ำมูกไหล น้ำตาไหล ดังนั้นยาแก้แพ้ก็จะบรรเทาอาการเหล่านี้

ยาแก้แพ้ได้ถูกนำมาใช้ในการรักษาอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล เคืองตาน้ำตาไหล ที่เกิดจากหวัดและโรคภูมิแพ้

Chlorpheniramine เป็นยาต้านฮีสตามีนที่ใช้กันอย่างแพร่หลายเพื่อบรรเทาอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น น้ำมูกไหล คัดจมูก ลมพิษ และอาการแพ้อื่น ๆ ยานี้เป็นหนึ่งในยาต้านฮีสตามีนรุ่นแรกที่ยังคงได้รับความนิยม เนื่องจากมีประสิทธิภาพสูงและสามารถหาซื้อได้ง่าย

Chlorpheniramine คืออะไร?

Chlorpheniramine เป็นยาในกลุ่ม antihistamines ที่มีฤทธิ์ลดอาการแพ้โดยการยับยั้งสารฮีสตามีนที่ร่างกายหลั่งออกมาเมื่อมีการตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ เช่น ฝุ่น ละอองเกสร หรือขนสัตว์

กลไกการออกฤทธิ์

Chlorpheniramine ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งตัวรับฮีสตามีนชนิด H1-receptor ซึ่งช่วยลดอาการแพ้ที่เกิดขึ้น เช่น อาการจาม น้ำมูกไหล และคันตามผิวหนัง อย่างไรก็ตาม เนื่องจากเป็นยารุ่นแรก จึงมีผลข้างเคียงที่ทำให้ง่วงนอนได้มากกว่ายาต้านฮีสตามีนรุ่นที่สอง

ข้อบ่งชี้ในการใช้ยาแก้แพ้ Chlorpheniramine

ยานี้เป็นสารต้านฮิสตามีน สำหรับบรรเทาอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น ไข้ละอองฟาง เยื่อจมูกอักเสบเนื่องจากการแพ้ ลมพิษ การแพ้อาหารและยา และยังใช้ลดน้ำมูกไหล อาการเนื่องจากหวัด บรรเทาอาการคันจากสาเหตุต่าง ๆ

• ใช้เพื่อช่วยบรรเทาอาการแพ้ไข้ละอองฟาง Hey fever(มีสาเหตุจากการแพ้สารพวกละอองเกสรดอกไม้ ฝุ่นละออง หรือสารอื่นในอากาศ)
• บรรเทาอาการแพ้ และหวัด ได้แก่ อาการจาม น้ำมูกไหล ตาแดง คันที่ตาและน้ำตาไหล คันจมูกและลำคอ

• บรรเทาอาการลมพิษ

• รักษาอาการคัดจมูกจากหวัด

• ใช้ร่วมกับยาอื่นในสูตรยารักษาไข้หวัด

ขนาดของยาที่ใช้ในการรักษาแก้แพ้ Chlorpheniramine

• ผู้ใหญ่และเด็กอายุ 12 ปีขึ้นไป: 4 มิลลิกรัม ทุก 4-6 ชั่วโมง ไม่เกิน 24 มิลลิกรัมต่อวัน

• เด็กอายุ 6-12 ปี: 2 มิลลิกรัม ทุก 4-6 ชั่วโมง ไม่เกิน 12 มิลลิกรัมต่อวัน

• เด็กอายุ 2-6 ปี: 1 มิลลิกรัม ทุก 4-6 ชั่วโมง ไม่เกิน 6 มิลลิกรัมต่อวัน

• ควรรับประทานยาพร้อมน้ำ และสามารถรับประทานพร้อมอาหารหรือไม่ก็ได้

วิธีการใช้ยาแก้แพ้ Chlorpheniramine

• โดยทั่วไปยานี้ควรใช้ในผู้ใหญ่และเด็กอายุ 2 ปีขึ้นไป ไม่ควรใข้ในเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี เพราะอาจมีอาการข้างเคียงที่รุนแรงได้
• การใช้ยาในเด็กอายุ 2-6 ปี จะต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ และต้องใช้ยาอย่างระมัดระวังในเด็กอายุ 6-11 ปี
• ยานี้อยู่ในรูปแบบยาเม็ดสำหรับรับประทาน โดยทั่วไปใช้รับประทานทุก 4-6 ชั่วโมง โดยห้ามใช้ยาในขนาดที่มากหรือน้อยกว่าที่ระบุ และหากมีข้อสงสัยให้สอบถามแพทย์หรือเภสัชกร
• ให้ดื่มน้ำ 1 แก้วหลังจากรับประทานยา
• ในกรณีที่รับประทานยานี้แล้วรู้สึกไม่สบายท้อง อาจรับประทานยาพร้อมอาหารหรือนมเพื่อลดอาการดังกล่าว

 

รูปแบบของยาแก้แพ้ Chlorpheniramine

• ยานี้มีขายในรูปยาเม็ดขนาด 4 มก
• ยาน้ำเชื่อมความแรง 2 มก./5 มล
• ยาฉีดความแรง 10 มก./มล

สิ่งที่ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบ 

• ประวัติแพ้ยา chlorpheniramine (maleate) หรือส่วนประกอบใดๆ ในยานี้ รวมถึงประวัติการแพ้ยาอื่นๆ
• ใช้หรือกำลังจะใช้ ยาอื่นๆ ทั้งยาที่แพทย์สั่งจ่ายและยาที่ใช้เอง วิตามิน อาหารเสริม และสมุนไพร
• มีหรือเคยมีโรคหืด ถุงลมโป่งพอง หลอดลมอักเสบเรื้อรัง หรือโรคปอดอื่นๆ โรคต้อหิน แผลในกระเพาะอาหาร ความผิดปกติของระบบทางเดินหายใจ ปัสสาวะลำบาก โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง ลมชัก ต่อมไทรอยด์ทำงานมากผิดปกติ ต่อมลูกหมากทำงานผิดปกติ โรคมะเร็งหรือความผิดปกติอื่นๆ เกี่ยวกับเม็ดเลือด ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ โรคตับ โรคไต โรคเบาหวานและโรคเรื้อรังอื่นๆ
• ตั้งครรภ์ วางแผนจะตั้งครรภ์ หรือให้นมบุตร
• หากท่านกำลังจะเข้ารับการผ่าตัด หรือการทำทันตกรรมใดๆ ควรแจ้งให้แพทย์หรือทันตแพทย์ทราบว่าท่านกำลังใช้ยานี้อยู่ 

อาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาแก้แพ้ Chlorpheniramine

• มีโรคเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ โรคตับ โรคไต

• มีประวัติแพ้ยา โดยเฉพาะยาในกลุ่ม antihistamines

• ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร

• มีภาวะต้อหินหรือต่อมลูกหมากโต

• ใช้ยาอื่นที่อาจมีปฏิกิริยากับ Chlorpheniramine เช่น ยากล่อมประสาทหรือยาแก้ไอ

ผลข้างเคียงของยา

อาการที่ต้องพบแพทย์โดยรีบด่วนได้แก่อาการของแพ้ยาอย่างรุนแรงได้แก่ มีผื่นขึ้น หายใจลำบาก บวมใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น คอ

• อาการที่รุนแรงให้หยุดยาและปรึกษาแพทย์ทันทีได้แก่
  • ปัสสาวะออกน้อยลง
  • ซึมหรือสับสน
  • กระสับกระส่าย วิตกกังวล
  • อ่อนเพลีย หายใจช้า
  • มีปัญหาในการมองเห็น เช่น มองเห็นไม่ชัด
  • ปัสสาวะลำบาก
  • ปัญหาในการหายใจ
  • นอนไม่หลับ (พบมากในเด็ก)
  • หน้ามืด วิงเวียนคล้ายจะเป็นลม
  • หัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอ ใจสั่น หรือเจ็บแน่นหน้าอก
  • การชัก การเกร็งของกล้ามเนื้อและใบหน้า

อาการแพ้อื่นๆที่พบได้

• อาการง่วงนอน (พบได้บ่อย)

• ปากแห้ง

• เวียนศีรษะ

• คลื่นไส้หรือปวดท้อง

• มองเห็นภาพไม่ชัด

• ใจสั่น หรือหัวใจเต้นเร็ว หากมีอาการแพ้รุนแรง เช่น หายใจลำบากหรือมีผื่นแดง ควรรีบพบแพทย์ทันที

ข้อควรระวัง

• สตรีมีครรภ์ โดยเฉพาะระหว่าง 3 เดือนแรก หรือกำลังให้นมบุตร
• ไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์หรือรับประทานยาระงับประสาทร่วมกับการรับประทานยานี้ เพราะอาจทำให้ง่วงนอนมากขึ้น
• ในคนที่มีโรคประจำตัวต่อไปนี้ ไม่ควรใช้ยานี้ หากไม่ได้รับการแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกร ได้แก่ โรคหอบหืด โรคต้อหิน ปัสสาวะลำบากเนื่องจากต่อมลูกหมากโต
• สำหรับเด็กอาจจะเกิดงงแงหงุดหงิด
• ยานี้จะทำให้ท่านมีอาการง่วงซึมได้ ควรหลีกเลี่ยงการขับรถ หรือการทำงานเกี่ยวข้องกับเครื่องจักรหลังจากรับประทานยา
• ยานี้อาจทำให้ตาแห้งและมองเห็นไม่ชัด ดั้งนั้น ผู้ที่สวมใส่คอนแทคเลนส์อาจรู้สึกไม่สบายตา โดยอาจใช้ยาหยอดตาที่ช่วยหล่อลื่นในตา
• เนื่องจากมีผลิตภัณฑ์ยาสูตรผสมสำหรับแก้หวัด แก้ไอ ขับเสมหะ และแก้คัดจมูกจำนวนมากที่มียานี้ผสมอยู่ จึงต้องระมัดระวังถ้าจะใช้ร่วมกับยานี้ โดยต้องตรวจสอบก่อนว่าส่วนผสมในผลิตภัณฑ์เหล่านั้นซ้ำซ้อนกับยานี้หรือไม่ เพื่อป้องกันการได้รับยาเกินขนาด

ข้อระวังและข้อห้ามใช้

• หลีกเลี่ยงการขับขี่ยานพาหนะหรือทำงานที่ต้องใช้สมาธิ เนื่องจากยานี้อาจทำให้ง่วงนอน

• ห้ามใช้ยานี้ในผู้ที่แพ้ Chlorpheniramine หรือส่วนประกอบของยา

• ห้ามใช้ร่วมกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงของอาการง่วงนอน

• ห้ามใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี เว้นแต่แพทย์สั่ง

ข้อปฏิบัติเมื่อรับประทานยาเกินขนาด

หากรับประทาน Chlorpheniramine เกินขนาด อาจทำให้เกิดอาการดังต่อไปนี้:

• ง่วงนอนมากผิดปกติ

• มึนงง สับสน

• หัวใจเต้นเร็วหรือผิดปกติ

• อาเจียนหรือชัก หากเกิดอาการเหล่านี้ควรรีบติดต่อแพทย์หรือหน่วยฉุกเฉินทันที

สรุป Chlorpheniramine เป็นยาต้านฮีสตามีนที่มีประสิทธิภาพในการบรรเทาอาการแพ้และลมพิษ อย่างไรก็ตาม ควรใช้ด้วยความระมัดระวัง เนื่องจากอาจทำให้ง่วงนอนได้ง่าย การใช้ยาอย่างถูกต้องตามคำแนะนำของแพทย์จะช่วยให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดและลดความเสี่ยงของผลข้างเคียง

แหล่งอ้างอิง

• National Institutes of Health (NIH)

• World Health Organization (WHO)

• U.S. Food and Drug Administration (FDA)

• Mayo Clinic

• WebMD

 

 

 

 

อาการอันไม่พึงประสงค์ที่ต้องแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทันที

 

อาการอันไม่พึงประสงค์อื่นที่อาจเกิดระหว่างใช้ยา

หากเป็นต่อเนื่อง หรือ รบกวนชีวิตประจำวัน ให้ แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบ มีดังนี้ ง่วงซึม วิงเวียนศีรษะ ยานี้ทำให้ปากแห้ง จมูกและคอแห้งได้ แนะนำให้อมลูกกวาดที่ไม่หวานนัก หรือดื่มน้ำ ปวดศีรษะ เบื่ออาหาร ไม่สบายท้อง คื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หรือท้องผูก

 

หากท่านมีโรคดังต่อไปนี้ให้ปรึกษาแพทย์ว่าจะรับประทานยา chlorpheniramine ได้หรือไม่

• ต้อหิน
• แผลกระเพาะอาหาร
• ท้องผูก
• โรคไต
• ต่อมลูกหมากโต
• เป็นโรคต่อมไทรอยด์

ความปลอดภัยสำหรับคนตั้งครรภ์ จัดยาในกลุ่ม B เป็นยาที่ค่อนข้างปลอดภัยในคนท้อง แต่ยานี้ขับออกทางน้ำนมดังนั้นไม่ควรที่จะใช้ในมารดาที่เลี้ยงลูกด้วยนม

ข้อห้ามในการใช้ยา

ก่อนที่แพทย์จะจ่ายยาหากมีอาการดังต่อไปนี้ให้แจ้งแพทย์

• มีโรคทางเดินหายใจเช่น ถุงลมโป่งพอง หลอดลมอักเสบเรื้อรัง
• โรคต้อหิน
• มีปัญเรื่องการปัสสาวะลำบาก

ความปลอดภัยของยานี้ในสตรีมีครรภ์
สำหรับสตรีมีครรภ์ ยานี้จัดอยู่ในประเภท B

ยาต้านฮีสตามิน

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

• ยารักษาโรคภูมิแพ้
• Brompheniramine
• Cetirizine
• Chlorpheniramine
• Diphenhydramine
• Fexofernadine
• Hydroxazine
• Ketotifen
• Levocetirizine
• Loratadine
• Medhydrolin
• Merclizine
• Oxatomide
• Promethazine
• ยาลดน้ำมูก
• ยา steroid