การรับรู้การรั่วของพลาสมาอย่างรวดเร็ว (Early detection of plasma leakage)

ในผู้ป่วยที่สงสัยว่าจะติดเชื้อเดงกี ในวันที่ 3 ของโรคเป็นต้นไป ผู้ป่วยมีโอกาสที่จะมีการรั่วของพลาสมา การเฝ้าระวังอาการนำของช็อกอาจจะช่วยบอกระยะวิกฤตของโรคได้ แต่จากประสบการณ์ พบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมาโรงพยาบาลเมื่ออาการเป็นมากแล้ว การที่รู้ว่าเริ่มมีการรั่วของพลาสม่าจะรู้จัก

การวัดสัญญาณชีพ Vital signs เป็นระยะๆ จะช่วยบอกถึงระยะวิกฤตของโรคได้ โดยพบว่าชีพขจรจะเร็วขึ้นช่วงต่างระหว่างความดัน systole และ diastole จะน้อยกว่า 20 มิลิเมตรปรอท
มีอาการแน่ท้องเนื่องจากตับโต แน่หน้าอกเนื่องจากอาจจะมีน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด
ผู้ป่วยที่มีไข้ ไข้ต่ำลง มีชีพจรเร็วขึ้นกว่าระดับปกติ ความเข้มของเลือด Hct เพิ่มขึ้นจะเป็นตัวชี้วัดว่าผู้ป่วยเริ่ม มีการรั่วของพลาสมา ดังนั้นการเจาะ Hct เป็นระยะๆ เมื่อสงสัยว่าผู้ป่วยจะเข้าสู่ระยะวิกฤตจะเป็น การช่วยได้มาก

เมื่อสามารถรู้ว่าเกิดการรั่วของพลาสมาได้เร็วแล้ว จึงปฏิบัติตามแนวทางการรักษา คือในขั้นต้น พยายามให้ผู้ป่วยรับประทานอาหาร หรือดื่มน้ำเกลือทางปาก ถ้าผู้ป่วยรับประทานอาหาร/ดื่มน้ำเกลือ ได้ตามปริมาณที่ต้องการก็ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องให้น้ำเกลือทางหลอดเลือดดำ ต้องมีการประเมินและ ติดตามผู้ป่วยตลอดระยะเวลาที่มีการรั่วของพลาสมา ประมาณ 24-48 ชั่วโมง ถ้าผู้ป่วยไม่สามารถ รับระทานอาหาร/ ดื่มน้ำได้ จึงเริ่มให้น้ำเกลือทางหลอดเลือดดำตามแนวทางการรักษาฯ และมีการติดตามผู้ป่วยจะติดตามตัวชี้วัด 4 ตัวชี้วัด คือ

อาการทางคลินิก ได้แก่
- การอยากอาหาร คลื่นไส้อาเจียน หากมีการรั่วของพลาสม่าจะมีอาการคลื่นไส้ไม่อยากอาหาร
- อาการปวดท้องชายโครงด้านขวา แน่นหน้าอกแสดงว่ามีการรั่วของพลาสม่า
- สภาพขาดน้ำหรือไม่
Vital signs: BP, Pulse, Respira-tion rate & Tempereature ดังกล่าวข้างต้น
Hct ความเข้มข้นของเลือดเพิ่มขึ้นร้อยละ 20
Urine output ปัสสาวะออกน้อยลง

การ Detect ภาวะช็อกอย่างรวดเร็ว (Early detection of shock)

อาการนำของช็อกจะช่วยในการวินิจฉัยภาวะช็อกได้อย่างรวดเร็ว อาการดังกล่าวคือมีอาการเลวลงเมื่อไข้ลง

เลือดออกผิดปกติ
อาเจียนมาก/ ปวดท้องมาก
กระหายน้ำตลอดเวลา
ซึม ไม่ดื่มน้ำ ไม่รับประทานอาหาร
มีอาการช็อกหรือ impending shock คือ
มือเท้าเย็น
กระสับกระส่าย ร้องกวนมากในเด็กเล็ก
ตัวเย็น เหงื่อออก ตัวลาย กระสับกระส่าย
การตรวจระบบไหลเวียนของเส้นโลหิตฝอยที่บริเวณปลายมือปลายเท้าไม่ดี [(การตรวจ โดยใช้นิ้วกดบริเวณปลายนิ้วมือ/นิ้วเท้า แล้วปล่อยทันที ถ้าระบบไหลเวียนไม่ดี บริเวณปลายนิ้วมือ/นิ้วเท้าที่ถูกกดจะยังคงซีดขาวอยู่เป็นเวลา นานกว่า 2 วินาที (capillary refill > 2 วินาที)]
pulse pressure ≤ 20 mmHg. โดยไม่มี hypotension เช่น 100/80, 90/70 มม.ปรอท
ความดันต่ำ (ตามเกณฑ์อายุ)
ปัสสาวะน้อยลงหรือไม่ปัสสาวะเป็นเวลานาน 4-6 ชม.
ความประพฤติเปลี่ยนแปลง เช่น พูดไม่รู้เรื่องเพ้อ เอะอะโวยวาย

การวัดสัญญาณชีพ Vital signs จะยืนยันภาวะช็อกของผู้ป่วยได้เป็นอย่างดี ภาวะช็อกในผู้ป่วย ไข้เลือดออกส่วนใหญ่เกิดจากการที่มีพลาสมารั่วออกไปนอกเส้นเลือดมากซึ่งจะพบว่ามี pulse pressure แคบ ≤ 20 มม.ปรอท เช่น 90/70, 100/80 หรือ 110/90 มม.ปรอท ถ้าผู้ป่วยมีภาวะช็อกจากการที่มี เลือดออกมาก มักตรวจพบว่ามีภาวะ Hypotension เช่น 70/40, 60/30 มม.ปรอท

ไข้เลือดออก ชนิดของไข้เลือดออก การดำเนินของโรค การดูแล การทำtourniquet การระบาด ผลการตรวจเลือด การป้องกัน ยุง วิธีการดูแลผู้ป่วย การรับรู้อาการช็อกระยะเริ่มแรก