การป้องกันการเกิด varices และ variceal hemorrhage

โดยทั่วไปการที่มผนังหลอดเลือดของหลอดเลือดโป่งพอง ถือว่าเป็นสาเหตุหลักของการเกิดหลอดเลือดแตกและเลือดออก ดังนั้นการลดความดันเลือดในขั้วตับก็น่าจะเป็นการช่วยลดเลือดออกได้ดี พบว่าความเสี่ยงของการมีเลือดออกได้เป็นอย่างดี ในปัจจุบัน ยังไม่มีการรักษาชนิดใดที่สามารถรับประกันว่าจะลดอุบัติการณ์การเกิดของหลอดเลือดโป่งพอง ได้อย่างแน่นอน เพียงแต่ว่าในขณะนี้ bata blocker น่าจะเป็นคำตอบที่ดีที่สุดส่งผลโดยรวมทำให้มีการลดลงของความดันหลอดเลือดขั้วตับ

การป้องกันเลือดออกครั้งแรก

• การลดการเลือดออกครั้งแรกนั้น ปัจจุบันนใช้ยา beta blocker ทั้งนี้พบว่าการให้ Beta blocker สามารถลดอุบัติการณ์ของเลือดออกครั้งแรกและลดอัตราการตาย โดยจุดมุ่งหมายที่สามารถลด HVWPG น้อยกว่า 12 มิลลิเมตรปรอท หรือหัวใจเต้นน้อยกว่า 60 ครั้งต่อนาที หรือลดลง 25% จากอัตราการเต้นของหัวใจเดิม
• การทำ endoscopic variceal ligation พบว่าสามารถลดอัตราการเกิดเลือดออกจาก varices และอัตราตาย และแม้แต่ในกลุ่ม high risk varices (F2, F3) มักจะใช้วิธีการนี้ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถทนต่อการได้รับยา non selective beta blocker ได้
• ส่วนการให้ beta blocker ร่วมกับ nitrate หรือร่วมกับการทำ banding นั้น ยังไม่ทราบผลการศึกษาที่สามารถบ่งชี้ว่าจะช่วยลดอุบัติการณ์ของ first variceal hemorrhage ได้ แต่ที่สำคัญคือ การให้ nitrate เพียงอย่างเดียว การทำ TIPS หรือ surgical shunt และ sclerotherapy นั้นไม่เป็นสิ่งที่ได้ประโยชน์ในการป้องกัน การเกิด first hemorrhage

ในปัจจุบันคำแนะนำ ในกรณีดังกล่าวนี้ คือ ผู้ป่วยทุกรายที่มี large varices ควรจะได้รับยา nonselective beta-blocker ถ้าไม่มีข้อห้ามใด ๆ โดยที่ผู้ป่วยที่ได้รับยาแล้วมีโอกาสของการเกิดเลือดออกที่ค่อนข้างจะต่ำแต่ก็พบว่า 30% ของผู้ป่วยเหล่านี้ ก็อาจจะไม่สามารถทนต่อผลข้างเคียงที่เกิดจากยากลุ่มนี้ ซึ่งทั้งนี้ได้รวมผู้ป่วยกลุ่มที่มีข้อห้ามของการให้ beta blocker ด้วย โดยทั้งนี้ ถ้าแยกตามกลุ่มจะพบว่าผู้ป่วยกลุ่ม child C จะ respond ต่อการรักษาได้แย่กว่า child A

การค้นหาหลอดเลือดโป่งพอง esophageal varices

มีจุดที่น่าสนใจดังนี้
1) ถ้าเป็นไปได้ผู้ป่วยตับแข็งทุกรายการจะได้รับการทำ upper endoscopy surviellance
2) ในกรณีที่พบ varices ก็ให้ทำ upper endoscopy ซ้ำทุก ๆ 2 ปี
3) ในกรณีที่เริ่มพบ small varices ที่ยังไม่ถึงขนาดที่น่าจะให้การรักษาก็ให้ทำ upper endoscopy ซ้ำทุกปีเพื่อติดตามการขยายขนาดของ varices
4) ในปัจจุบันยังไม่มีข้อสรุปการรักษาที่ชัดเจนในการป้องกันการดำเนินโรคจาก small ไปยังการเกิดเป็น large esophaqeal varices
เนื่องจากในภาวะปัจจุบันการทำ endoscopic variceal ligation ได้รับความยินยอมอย่างแพร่หลายโดยที่อาจจะเป็นทางเลือกของการรักษาในกลุ่มที่ไม่สามารถจะรับผลข้างเคียงของ Beta blocker ได้ โดยได้มีการศึกษาของ Sarin และคณะ เปรียบเทียบการทำ ligation กับการให้ propanolol ซึ่งเป็น nonselective beta blocker พบว่าอุบัติการณ์ของ first bleeding จากการทำ ligation นั้นต่ำกว่าการให้ propanolol ค่อนข้างมาก (15% VS 43%) แต่ก็เป็นที่น่าสังเหตุว่า กลุ่มที่ได้ propanolol นั้นมีอุบัติการณ์เกิด bleeding ค่อนข้างจะสูงกว่าการศึกษาอื่น ๆ

เลือดในหลอดอาหารโป่งพอง

 

• โรคทางเดินอาหาร
• โรคกระเพาะอาหาร
• ภาวะกรดไหลย้อน
• โรคท้องร่วง
• ท้องร่วงเรื้อรัง
• เลือดออกทางเดินอาหารส่วนต้น
• หลอดเลือดทางเดินอาหารโป่งพอง
• โรคท้องผูก
• ไส้เลื่อน
• มีก๊าซในท้องมาก
• ลำไส้แปรปวน
• กระเพาะทะลุ
• มะเร็งลำไส้ใหญ่
• ไส้ติ่งอักเสบ
• อาหารไม่ย่อย
• โรคตับ
• ตับอ่อนอักเสบ
• เยื่อบุช่องท้องอักเสบ
• นิ่วในถุงน้ำดี
• โรคทวารหนัก
• ริดสีดวงทวาร